من علم النفس القرآنی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب من علم النفس القرآنی تالیف دکتر
عدنان الشریف کتاب پیرامون آیات مربوط به
علم روانشناسی از نظر
قرآن می‌باشد.
مؤلف که در بررسی
اعجاز علمی قرآن متخصص بوده و اکثر تحقیقات خود را در این زمینه انجام داده است در این کتاب آیات مربوط به روانشناسی را بررسی و در یازده فصل ارائه کرده است که خلاصه مباحث به قرار زیر می‌باشد:
در این فصل ابتدا کلمه
نفس را در
قرآن بررسی کرده و از آیات قرآن بدست می‌آورد که نفس دارای سه معنا می‌باشد که عبارتند از:
ذات خدا ،
روح ،
خون (
دم) که در رابطه با معنای سوم تذکر می‌دهند که از آیات بدست می‌آید که نفس مخلوقی از مخلوقات خداست که می‌میرد و
فنا می‌پذیرد و از آنجا که معنای نفس در این جا مشخص نشده پس باید به سراغ احادیث نبوی برویم وقتی به احادیث مراجعه می‌کنیم بدست می‌آوریم که
پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم -فرموده: کل شی له نفس سائلة فمات... که منظور حضرت از نفس سائله،
دم می‌باشد پس معنای سوم نفس،
خون (
دم) می‌باشد. در ادامه این فصل علاقه نفس با
جسم و
روح و
عقل بررسی شده است و در پایان فصل چند آیه از آیات قرآن مربوط به نفس بررسی شده است.
در این فصل اضطراب و خوف طبیعی بحث شده است در ابتدا تفاوت بین خوف و اضطراب با توجه به آیات قرآن بررسی شده، مراتب هر کدام را ذکر نموده است آنگاه اسباب خوف و اضطراب غیر طبیعی (بیماری) را بررسی کرده است.
این فصل مربوط به
موت (مرگ) است که مساله مرگ با توجه به مسائل جدید (پزشکی) و آیات قرآن بررسی شده است.
در این فصل عقده‌های شخصی بحث شده است وی در ابتدا موضوع بحث را تعریف کرده آنگاه عوامل آن را بررسی نموده است در ادامه پیرامون عقده محرومیت، کمبود عاطفی، زیاده خواهی با توجه به آیات قرآن، مطالبی را بیان کرده است.
در این فصل امراض نفسی و
روحی بررسی شده است وی در ابتدا امراض
روحی را تعریف کرده نشانه‌های یک شخصیت متعادل را با توجه به آیات قرآن بررسی کرده متذکر می‌شود که چنین افرادی همان کسانی هستند که قرآن به عنوان «عباد الرحمن» نام برده است در ادامه، امراض
روحی را ذکر کرده و از منافق به عنوان یکی از چهره‌های شاخص این قسمت نام برده است. در قسمت دیگری از این فصل امراض جسمی را بحث کرده است.
این فصل مربوط است به بررسی مفهوم مصیبت از نظر
قرآن . وی در ابتدا برای مصیبت معانی مختلفی ذکر کرده و می‌گوید مصیبت یا از خود انسان سرچشمه می‌گیرد یا از
جهل او، و یا اینکه از غیر به او رسیده است. آنگاه هر کدام از این اقسام را با استفاده از آیات توضیح می‌دهد.
در این فصل پیرامون نحوه معالجه بیماریهای جسمی سخن گفته است. نقش
ایمان به
خدا را در این باره توضیح می‌دهد.
در این فصل درباره اهمیت خواب سخن گفته است وی در ابتدا پیرامون ضرورت خواب و اهمیت آن توضیحاتی ارائه نموده، آنگاه پنج مرحله برای خواب بیان کرده آنها را تشریح کرده است در ادامه پیرامون
موت اکبر (که مرگ است) و
موت اصغر (که
خواب است) با استفاده از آیات مطالبی بیان داشته است در پایان این فصل پیرامون احلام سخن گفته است.
این فصل مربوط است به بررسی جایگاه مرگ از نظر آیات
قرآن مجید . وی در ابتدا توضیح می‌دهد که مرگ قانون عمومی است و علم هرگز نمی‌تواند برای آن چاره‌ای بیندیشد و یا اینکه انسان را از آن نجات دهد چونکه مرگ و زندگی بدست خداست در ادامه پیرامون برزخ و حیات برزخی مطالبی بیان کرده است.
در این فصل پیرامون خودکشی سخن گفته است وی در ابتدا پیرامون منشا و سبب آن توضیحاتی ارائه کرده آنگاه بعضی از آمارهای مربوط به خودکشی در برخی از کشورهای غربی را آورده است در پایان فصل علاج آن را از نظر قرآن بررسی کرده است.
این فصل اختصاص دارد به بررسی صفت «
جهل » در
انسان و آثار مترتب بر آن، و دشمنی‌هایی که انسان در طول تاریخ با احکام الهی کرده است.
۱- مطالب کتاب به صورت جامع فصل بندی شده است ۲- در هر قسمت با ارائه تصاویر مربوط به آن بحث، مطالب را تکمیل کرده است ۳- از نظرات دانشمندان علم پزشکی استفاده کرده است ۴- دیدگاههای مختلف را ذکر، آنها را نقد و بررسی کرده است ۵- در مقدمه کتاب چند قاعده برای تفسیر ذکر کرده که عبارتند از: ۱-
تقوی شرط اساسی است برای بهره مندی از قرآن کریم ۲-
قرآن خود مفسر آیات خویش می‌باشد ۳-
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مفسر آیات قرآن می‌باشد و از احادیث مذکور در کتابها، مواردی را می‌توان استفاده کرد که با آیات قرآن معارض نباشد
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۲۰۰ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: اعلاء ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: چهارم ۴- تاریخ انتشار: سال ۲۰۰۰ میلادی- ۱۴۲۱ هجری قمری ۵- ناشر: انتشارات دار العلم للملایین ۶- دارای فهرست مطالب کتاب ۷- مولف: عدنان شریف ۸- کتاب: من علم النفس القرآنی
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
