ممیزات اصل عقلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

ویژگی‌های اصل عملیِ عقلی در مقایسه با اصل عملیِ شرعی را ممیّزات اصل عقلی گویند.

---

ممیّزات اصل عقلی، به معنای خصوصیات اصل عملی عقلی است که آن را از اصل عملی شرعی جدا می‌سازد.

---

« شهید صدر » رحمة‌الله‌علیه برای اصل عملی عقلی و اصل عملی شرعی چند فرق بیان کرده است:
۱. اصل عملی شرعی، حکم شرعی است، در حالی که اصل عملی عقلی، حکم عقل است؛
۲. وجود اصل شرعی در تمام موارد شک ، ضرورت ندارد، زیرا چه بسا موردی که شارع برای آن اصلی تشریع نکرده و آن را به عقل واگذار کرده است، در حالی که اصل عقلی در تمامی موارد جاری است.
۳. اصول عقلی را می‌توان در دو اصل منحصر نمود: اصل برائت عقلی ، و اصل احتیاط عقلی چون اصل تخییر را اصل عقلی جدا گانه‌ای محسوب نمی‌کنند، در حالی که اصل شرعی، به برائت و اشتغال منحصر نیست بلکه برای مثال، در قالب استصحاب نیز جاری است.
۴. میان اصول عقلی نه در عالم ثبوت و نه در عالم اثبات تعارض وجود ندارد، در حالی که میان اصول عملی شرعی، هر چند در عالم ثبوت تعارضی نیست، اما در عالم اثبات و به حسب لسان ادله آن ها تعارض ممکن است.

---