ملک‌الشعراء مولانا بدخشی سمرقندی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بدخشی تخلص
شاعر سده ۹ق/۱۵م در سرزمين
خراسان قديم است. با آنكه اين شاعر در عصر خويش از شاعران برجسته درباري به شمار مى‌رفته، و از
احترام ويژه‌اي برخوردار بوده‌اند، درباره زندگى آن اطلاعات دقيق و جامعى در دست نيست.
برخی از معاصران نام او را محمد دانسته‌اند.
که مورد تردید است، زیرا در هیچ یک از تذکره‌های معتبر فارسی او را بدین نام نخوانده‌اند. ملا
بدخشی در
شهر سمرقند می‌زیست و در دربار الغ‌بیگ کورگان (۷۹۶-۸۵۳ق/۱۳۹۴-۱۴۴۹م) حاضر می‌شد و قصیده‌هایی در
مدح او می‌سرود. الغ‌بیگ نیز به او التفات داشت و بزرگان و شاعران سمرقند او را در سخنوری استاد می‌دانستند.
اوحدی ضمن تأکید بر استادی
بدخشی در «جمیع مراتب سخن»، او را در قصیده‌سرایی «از بی بدیلان زمان» می‌خواند و به قصیده‌ای با ردیف «آفتاب» به عنوان شاهدی بر توانایی و لطف طبع
شاعر استناد می‌جوید.
دیوان
بدخشی را دیوانی مشهور، در دیار سمرقند دانسته‌اند.
(۱) آذر بیگدلی، لطفعلی، آتشکده، بمبئی، ۱۲۷۷ق.
(۲) آقابزرگ تهرانی، الذریعه.
(۳) احمدعلی هاشمی سندیلوی، مخزن الغرائب، به کوشش محمدباقر، لاهور، ۱۹۶۸م.
(۴) اوحدی بلیانی، تقی‌الدین، عرفات‌العاشقین، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، شم ۵۳۲۴.
(۵)
غیاث‌الدین خواندمیر، حبیب‌السیر، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، ۱۳۵۳ش.
(۶) خیام پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، تهران، ۱۳۷۲ش.
(۷) دولتشاه سمرقندی، تذکرهالشعراء، به کوشش محمد رمضانی، تهران، ۱۳۳۸ش.
(۸) زنوزی، محمدحسن، ریاض الجنه، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.
(۹) علیشیر نوایی، مجالس النفائس، به کوشش علی‌اصغر حکمت، تهران، ۱۳۲۳ش.
(۱۰) لغت‌نامه دهخدا، مدرس، محمدعلی، ریحانهالادب، تبریز، ۱۳۴۶ش.
(۱۱) واله داغستانی، علیقلی، ریاض‌الشعراء، میکروفیلم کتابخانه ملی ملک، شم ۴۳۰۱.
(۱۲) هدایت، محمود، گلزار جاویدان، تهران، ۱۳۵۳ش.
(۱۳) Iranica.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بدخشی»، شماره۴۵۹۹.
