مقتل ابن قتیبه دینوری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقتل ابن قتیبه دینوری، از مباحث مرتبط به تاریخ‌نگاری
عاشورا و مقتل‌نگاری است. این مقتل، یکی از مقاتل قرن سوم هجری و نگاشته
ابن قتیبه دینوری است. در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست.
مقتل‌نگاری نوعی از تاریخ‌نگاری است که به طور خاص به شرح و بسط جزئیات
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یارانش در واقعه
کربلا می‌پردازد. این روایت‌ها که در ابتدا به صورت شفاهی نقل می‌شدند، بعدها به صورت مکتوب نیز ثبت و ضبط شده و به عنوان "مقتل الحسین" شناخته می‌شوند. قرن سوم را به لحاظ تعداد مقاتل و نگاشته‌های مربوط به واقعه کربلا می‌توان اوج دوره مقتل‌نگاری و نگاشته‌های‌عاشورایی به حساب آورد. البته نگارش مقتل نیز هم چون دیگر شاخه‌های علوم، تحت تاثیر فضای پدید آمده در این‌قرن برای نگارش آثار مختلف، از جمله مجامع حدیثی بود. در این قرن تلاش‌های ارزنده‌ای در مقتل‌نگاری، هم ازسوی
شیعیان و هم توسط سنّیان صورت گرفت که بعضاً دست مایه آثار بعدی قرار گرفت که در این میان، بخش بسیار اندکی به دست ما رسیده و غالب آنها از بین رفته‌اند. یکی از این مقاتل، مقتل الحسین بن علی (علیه‌السّلام)؛ نگاشته
ابن قتیبه دینوری است.
اِبْن‌ِ قُتَیْبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم دینوری (۲۱۳-۲۷۶ق/ ۸۲۸ - ۸۸۹م)، نویسنده و دانشمند بزرگ عصر عباسی و از محدثان برجسته
اهل‌سنت قرن سوم هجری قمری بود. او سرانجام در سال
۲۷۰ یا ۲۷۶ق در
کوفه درگذشت.
ابن قتیبه آثار فراوانی در موضوعات مختلف دارد و مورخان او را به عنوان فردی که در علوم مختلف مهارت داشت و درباره آنها کتاب‌های زیاد و ارزنده‌ای نوشت، ستوده‌اند.
یکی از تالیفات او، مقتل الحسین بن علی (علیه‌السّلام) است که در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست. ابن قتیبه دینوری همچنین چند صفحه از کتاب
الامامة والسیاسة را (که منسوب به او است) به گزارش قیام امام حسین (علیه‌السّلام) اختصاص داده است. گزارش‌های وی، در این کتاب با گزارش‌های
ابن عبد ربه در
العقد الفرید شباهت بسیاری دارد.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۶۵.
