مقام حضرت مهدی (حله)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقام حضرت مهدی (عجّلاللهفرجه
الشریف)، یکی از اماکن متبرکه
شهر حلّه است که در داخل بازار قدیمی شهر و دقیقاً پشت مسجد بزرگ
حلّه قرار دارد.
در
کشور عراق چندین مقام برای
حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) وجود دارد که شماری از آنها از دیرباز، زیارتگاههای مشهور و شناخته شده شیعیان بوده است.
![مقام حضرت مهدی در حله]()
مقام حضرت مهدی (عجّلاللهفرجه
الشریف) در شهر
حله نیز از گذشته‌های دور، یکی از زیارتگاههای مهم این شهر بوده است و قدمت آن دست‌کم به نیمه اول سده هفتم هجری می‌رسد.
مقام حضرت مهدی (عجّلاللهفرجه
الشریف)، داخل بازارهای قدیمی شهر
حله، در مرکز این شهر قرار دارد و در دوره‌های گذشته، یکی از زیارتگاههای مهم این شهر بوده است.
شهر
حله نزدیک ویرانه‌های شهر قدیم
بابل، در حدود نود کیلومتری جنوب بغداد، در مسیر مستقیم شهرهای
کوفه و
نجف به بغداد، و در حدود پنجاه کیلومتری مشرق
شهر کربلا قرار دارد و امروزه مرکز استان بابل است.
این مقام در مرکز شهر
حلّه، در منطقه‌ای به نام «السّنیـة»، ورودی سمت راست بازار مسگرها و دقیقاً پشت مسجد بزرگ
حلّه قرار دارد.
امروزه ساختمان مقام، به علت قرار گرفتن در بازارهای قدیمی شهر، میان مغازه‌ها محصور شده است و تنها از سمت جنوب، یک ورودی کوچک، به سمت بازار مجاور دارد.
درباره قدمت اولیه این مقام، آگاهی دقیقی در دست نیست. اما از برخی مدارک تاریخی، چنین برمی‌آید که مقام حضرت مهدی (عجّلاللهفرجه
الشریف) در
حله، دست‌کم از نیمه اول سده هفتم هجری، پابرجا بوده است.
این مکان ظاهرا خانه یکی از عالمان
حله به نام
شیخ علی حلاوی بوده که بعد از
تشرف و زیارت حضرت مهدی (عجّلاللهفرجه
الشریف)، بقعه‌ای موسوم به مقام صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) در آن مکان ساخته شده و مردمان آن سامان، از دور و نزدیک برای دعا و تضرع به بارگاه الهی به سوی این مکان می‌شتابند.
با توجه به اسناد و مدارک تاریخی، در کنار این مقام، مدرسه بزرگی وجود داشته که در آن، علمای شیعه به تحصیل علم می‌پرداخته‌اند.
سیدحسن صدر، از نسخه دست‌نویس
ابن‌هیکل حلّی، شاگرد
ابن‌فهد حلی، نقل کرده است که در سال ۶٣۶ه. ق،
نجیب‌الدین محمد بن جعفر ابن هبة الله بن نمای حلّی، حجره‌های درس (مدرسه‌ای) را کنار مشهد منسوب به صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) در
حله، بنا کرد و گروهی از فقها را در آن، سکونت داد.
همچنین «احمد علی مجید الحلی»، در تحقیق مفصل خود درباره این مقام، چندین نسخه خطی را معرفی کرده است که در فاصله سده هفتم تا دهم هجری، در مقام یا مدرسه صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) در
حله، کتابت و استنساخ شده است
و این مسئله، اهمیت و جایگاه علمی این مقام و مدرسه دینی مجاور آن را نشان می‌دهد.
«
سیدبهاءالدین حسینی نیلی» در کتاب «
السلطان المفرِّج عن اهل الایمان»، به وقوع چندین کرامت از امام زمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) و
تشرف تعدادی از علما و رجال شیعه به محضر آن حضرت در این مقام، در قرن هشتم هجری، اشاره کرده است.
![نمای داخلی گنبد مقام حضرت مهدی (عج) در شهر حله]()
ابن بطوطه، جهانگرد مشهور مسلمان نیز به مراسم انتظارِ خروج امام زمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) در
حله، اشاره کرده است که شیعیان، به‌صورت روزانه، در قرن هشتم هجری، در مقام صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) برگزار می‌کردند. او در سفرنامه خود، جزئیات این مراسم را چنین شرح داده است:
در نزدیک بازار بزرگ شهر، مسجدی قرار دارد که بر در آن، پرده حریری آویزان است و آنجا را مشهد صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) می‌خوانند. شب‌ها پس از
نماز عصر، صد مرد مسلح، با شمشیرهای آخته، پیش امیر شهر می‌روند و از او، اسبی یا استری زین‌کرده می‌گیرند و به‌سوی مشهد صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف)، روانه می‌شوند.
پیشاپیش این چارپا، طبل و شیپور و بوق زده می‌شود و از آن صد تن، نیمی جلوی حیوان و نیمی دیگر به دنبال آن، راه می‌افتند و سایر مردم، دو طرف این دسته، حرکت می‌کنند و چون به مشهد صاحب‌الزمان (عجّلاللهفرجه
الشریف) می‌رسند، مقابل در ایستاده، آواز می‌دهند که «بسم‌الله یا صاحب‌الزمان! بسم‌الله بیرون آی که تباهی روی زمین را فراگرفته و ستم، فراوان گشته است.
وقت آن است که برآیی تا خدا به وسیله تو، حق را از باطل جدا گرداند». به همین ترتیب، به نواختن بوق و شیپور و طبل، ادامه می‌دهند؛ تا نماز مغرب فرارسد. مردم
حله معتقدند که محمد، پسر
امام حسن عسکری (علیه‌السّلام)، وارد این مسجد شده و در آنجا
غیبت کرده است و به زودی، از همانجا ظهور خواهد کرد و او را «امام منتظر» می‌نامند.
ساختمان بنا، دارای گنبد کاشی‌کاری کوچکی است که از بازارهای مجاور به سختی، دیده می‌شود. داخل مقام، متصل به دیوار شمالی آن، ضریحی به نشانه مقام حضرت مهدی (عجّلاللهفرجه
الشریف)، نصب شده است.
شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیمان عثمان، هردو از دروازه شهر
حله، پیاده به زیارت این مقام رفته‌اند که حکایت از اهمیت زیارتگاه و توجه بزرگان و شاهان به مقام دارد.
زیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقام حضرت مهدی»، ج۲، ص۵۱.
