• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مقاتل بن سلیمان بلخی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: مقاتل بن سلیمان بلخی.


مقاتل بن سلیمان بلخی۱۵۰ق)، از عالمان جلیل القدر، محدث، قاری قرآن و مفسر و از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بود. وی در کتب رجالی شیعه تضعیف شده و رجال‌نویسان اهل سنت او را کذّاب و جاعل حدیث دانسته‌اند.



ابوالحسن مقاتل بن سلیمان بن بشیر خراسانی بلخی مروزی ازدی، اهل بلخ بود، ولی به بصره رفت. از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بود. از راویانی مانند ضحاک بن مزاحم عطاء و ابن سیرین روایت نموده و در زمینه تفسیر از کلبی استفاده کرد. در موضوعاتی که قرآن، یهود و نصاری را تایید کرده، از عالمان یهود و نصاری استفاده کرده است. راویانی مانند عبدالرزاق بن همام و حسن بن محبوب
[۷] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۴۴.
از او روایت کرده‌اند.


از عالمان جلیل القدر، محدث، قاری قرآن و بزرگ مفسّر عصر خویش بود و دیگران در زمینه تفسیر به او احتیاج داشتند. در بغداد حدیث نقل کرده است. وی در کتب رجالی شیعه تضعیف شده و رجال‌نویسان اهل سنت او را کذّاب و جاعل حدیث دانسته‌اند. کشّی او را زیدی، و برقی او را از اهل سنت دانسته است.


مقاتل در سال ۱۵۰ق در بصره چشم از جهان فرو بست.


آثار مقاتل عبارت‌اند از: تفسیر القرآن (الکبیر)، تفسیر خمسماة آیة من القرآن، الآیات المتشابهات، التقدیم و التاخیر، کتاب القراءات، الوجوه و النظائر، متشابه القرآن، نوادر التفسیر، الردّ علی القدریة، الاقسام واللّغات الجوابات فی القرآن و الناسخ والمنسوخ. (دیگر منابع: )


۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۵۶.    
۲. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۸، ص۴۵۰.    
۳. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۱۳.    
۴. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۸، ص۴۴۰.    
۵. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۵۷.    
۶. ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۸، ص۳۵۴.    
۷. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۴۴.
۸. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۵۵.    
۹. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۲۲.    
۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۷، ص۲۰۱.    
۱۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۲۵۵.    
۱۲. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۴۱۰.    
۱۳. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۸، ص۴۴۹.    
۱۴. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۹۰.    
۱۵. برقی، احمد بن محمد، رجال البرقی، ص۴۶.    
۱۶. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۸، ص۴۵۰.    
۱۷. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۲۲.    
۱۸. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۷۳.    
۱۹. خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ص۳۸۶.    
۲۰. جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۴، ص۳۲۰.    
۲۱. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۲۶۱.    
۲۲. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۳۹.    
۲۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۲۵۶.    
۲۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۳۱۵.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۷۸، برگرفته از مقاله «مقاتل بلخی».






جعبه ابزار