مقاتل بن سلیمان بلخی (دائرةالمعارف‌بزرگ‌اسلامی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقاتل بن سلیمان بلخی (م
۱۵۰ق)، از عالمان جلیل القدر،
محدث،
قاری قرآن و مفسر و از اصحاب
امام باقر و
امام صادق (علیهماالسلام) بود. وی در کتب
رجالی شیعه تضعیف شده و
رجال
نویسان اهل سنت او را
کذّاب و
جاعل حدیث دانسته‌اند.
ابوالحسن مقاتل بن سلیمان بن بشیر خراسانی بلخی مروزی ازدی، اهل
بلخ بود،
ولی به
بصره رفت.
از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بود.
از راویانی مانند
ضحاک بن مزاحم عطاء و
ابن سیرین روایت نموده و در زمینه
تفسیر از
کلبی استفاده کرد.
در موضوعاتی که
قرآن،
یهود و
نصاری را تایید کرده، از عالمان یهود و نصاری استفاده کرده است.
راویانی مانند
عبدالرزاق بن همام و
حسن بن محبوب از او روایت کرده‌اند.
از عالمان جلیل القدر،
محدث، قاری قرآن
و بزرگ مفسّر عصر خویش
بود و دیگران در زمینه تفسیر به او احتیاج داشتند. در
بغداد حدیث نقل کرده است.
وی در کتب
رجالی شیعه تضعیف شده
و
رجال
نویسان اهل سنت او را کذّاب و جاعل حدیث دانسته‌اند.
کشّی او را
زیدی،
و
برقی او را از اهل سنت
دانسته است.
مقاتل در سال ۱۵۰ق در بصره چشم از جهان فرو بست.
آثار مقاتل عبارت‌اند از:
تفسیر القرآن (الکبیر)، تفسیر خمسماة آیة من القرآن، الآیات المتشابهات، التقدیم و التاخیر، کتاب القراءات، الوجوه و النظائر، متشابه القرآن، نوادر التفسیر، الردّ علی القدریة، الاقسام واللّغات الجوابات فی القرآن و الناسخ والمنسوخ.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۷۸، برگرفته از مقاله «مقاتل بلخی».
