مفرد بالقوه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مفرد بالقوه، به‌معنای
مرکّب قابل تعبیر با لفظ مفرد است.
مراد از مفرد بالقوه، عبارت مرکبی است که قابلیت دارد با لفظ مفرد از آن تعبیر آورده شود. گاهی در بیان فرق بین
قضیه حملیه و
شرطیه گفته می‌شود قضیه حملیه آن است که طرفین آن (محکومٌ علیه و محکومٌ به) قابل انحلال به دو مفرد هستند، مثل: "زید دانشمند است"، که بعد از حذف
ادات ربط (کلمه "است")، زید و دانشمند، هر دو مفرد هستند. و مراد از انحلال، حذف
ادات ربط بین طرفین قضیه است. ولی طرفین قضیه شرطیه قابل انحلال به دو مفرد نیست. و در پاسخ از این
اشکال نقضی که در مثل: "زید عالمٌ نقیضُه زیدٌ لیس بعالم"، هر چند قضیه حملیه است اما بعد از انحلال، به صورت مرکب است، گفته می‌شود: مراد از مفرد، اعم از مفرد بالقوه و
مفرد بالفعل است، و در این مثال، هر چند طرفین قضیه مفرد بالفعل نیستند، اما مفرد بالقوه هستند، یعنی می‌توان با لفظ مفرد از آنها تعبیر کرد، مثلا می‌توان گفت: هذا ذاک، یا: هو هو، یا: الموضوع محمولٌ.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مفرد بالقوه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۰.
