مفاکهة الخلان فی حوادث الزمان (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مفاکهة الخلان فی حوادث الزمان» تالیف
شمس الدین محمد بن علی بن احمد بن طولون صالحی به
زبان عربی است.
کتاب از منابع مهم
قرن نهم درباره
تاریخ مصر و
شام (سیطره
حکومت طولونیان ) می‌باشد. مولف کتاب که یکی از بزرگ‌ترین مؤلفان آل طولون است که این اثر را به تقلید از تذکرة الاخوان فی حوادث الزمان نعیمی نوشته است. کتاب مشتمل بر مقدمه، شرح حال مولف و دو بخش است. کتاب بر اساس سال شمار بیان و به ترتیب از
سال ۸۸۴ ق اطلاعات تاریخی هر سال ذکر شده است.
در مقدمه کتاب به اختصار محتوای کتاب به قلم
خلیل منصور محقق کتاب نوشته شده است. در بخش ترجمه مولف نیز شرح حال مختصری از مولف بیان شده است. در این کتاب حوادث کوچک و بزرگ از روزگار ابن طولون بیان شده است. همچنین از احولات زندگی
مردم و عوامل حوادث روزگار، طریقه وقوع این حوادث، فتوحات، آشوبها و... سخن به بیان آمده است. قسم اول کتاب در ذیل سی و شش سال به حوادث سال‌های ۸۸۴ ق تا ۹۲۱ ق اختصاص دارد که در ذیل
تاریخ هر سال ذکر شده است. در بیان حوادث سال ۸۸۵ ق چنین می‌خوانیم که در
روز شنبه هفدهم ماه،
طوفان عظیمی وزیدن گرفت. این طوفان تا نیمه شب ادامه یافت. در این ایام امیر وردبش از
قاهره برگشت و سلطان او را مورد توبیخ قرار داد.
قسم دوم حوادث سال ۹۲۲ تا ۹۲۶ ق را دربر دارد. در ایام سال ۹۲۴ ق بیان داشته است در روز
چهارشنبه ... عده‌ای از اروام قصاد وارد شدند. و بعضی گفته‌اند که اسماعیل صوفی رئیس لشکر خارجی نیز همراه آنها بود... مولف در بیان مطالب کتاب تنها به مشاهدات خود بسنده نکرده و بعضی از اقوال را نیز در کتاب خود بیان کرده است. گزارش روزها معمولا کوتاه و در چند سطر بیان شده است.
کتاب دارای پاورقی و توضیحاتی از محقق کتاب می‌باشد. برخی از گزارشات کتاب ناتمام مانده است که با عباراتی مانند «انقطاع فی النص» در پاورقی به آن اشاره شده است. در انتهای کتاب تنها فهرست مطالب ذکر شده است.
نرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
