مغرب تابستان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این نظام که مبداء پیدایش فصول چهارگانه سال با برکات فراوانی است در حقیقت تأکید
و تکمیلی است برای وجود میزان در
آفرینش آسمانها،
و در مجموع هم بیانگر نظام دقیق
آفرینش و حرکت
زمین و ماه
و خورشید می‌باشد،
و هم اشاره ای است به نعمتها
و برکاتی که از این رهگذر عائد
انسان می‌شود.
قرآن کریم در مورد تفاوت مغرب در تابستان، با مغرب در زمستان چنین می فرماید: «رب المشرقین ورب المغربین»او پروردگار دو مشرق
و دو مغرب است.
اصبغ بن نباته می‌گوید:
امیرالمؤمنین علیه‌السلام در خطبه‌ای فرمود: ... معنای خدا «رب المشرقین
و رب المغربین» _ پروردگار دو مشرق
و دو مغرب- این است که مشرق زمستان در محدوده خود
و مشرق تابستان در محدوده دیگر است.
)
منظور از دو مشرق، مشرق
تابستان و مشرق زمستان است، که به خاطر دو جا بودن آن دو چهار فصل پدید می‌آید،
و ارزاق روزی خواران
انتظام می‌پذیرد. بعضی هم گفته‌اند: مراد از دو مشرق، مشرق
خورشید و مشرق ماه است،
و مراد از دو مغرب هم دو مغرب آن دو است.
درست است که خورشید در هر روزی از ایام سال از نقطه‌ای طلوع
و در نقطه‌ای
غروب می‌کند،
و به این ترتیب به تعداد روزهای سال مشرق
و مغرب دارد، ولی با توجه به حداکثر میل شمالی آفتاب،
و میل جنوبی آن در حقیقت دو مشرق
و دو
مغرب دارد،
و بقیه در میان این دو می‌باشد.
این نظام که مبداء پیدایش فصول چهارگانه سال با برکات فراوانی است در حقیقت تأکید
و تکمیلی است برای آنچه در آیات قبل آمده، آنجا که سخن از حساب سیر خورشید
و ماه در میان است،
و همچنین سخن از وجود میزان در
آفرینش آسمانها،
و در مجموع هم بیانگر نظام دقیق
آفرینش و حرکت
زمین و ماه
و خورشید می‌باشد،
و هم اشاره ای است به نعمتها
و برکاتی که از این رهگذر عائد
انسان می‌شود. از آنچه گفتیم این نکته به خوبی روشن شد که چرا در بعض آیات قرآن آمده است: فلا اقسم برب المشارق
و المغارب (سوگند به پروردگار مشرقها
و مغربها).
زیرا در آنجا اشاره به تمام مشرقها
و مغربهای خورشید در عرض سال است، در حالی که در آیه مورد بحث تنها به نهایت قوس صعودی
و نزولی آن اشاره می‌کند.
از جمله در حدیثی که از امیر مؤمنان
علی علیه‌السلام نقل شد
که در تفسیر این آیه فرمود: مشرق (آغاز) زمستان جداگانه است،
و مشرق (آغاز) تابستان جداگانه است آیا نمی‌بینی که خورشید در این دو فصل نزدیک
و دور می‌شود (اشاره به بالا آمدن خورشید در
آسمان در فصل تابستان
و پائین رفتن در فصل زمستان است).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۸۳، برگرفته از مقاله «مغرب تابستان».
