مغالطه مصادره بر مطلوب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مغالطه مصادره بر مطلوب، یکی از اقسام
مغالطه تالیف قیاسی بوده و عبارت است از این که نتيجه قیاس عين
صغری يا كبراى
قضیه باشد.
مغالطه بر دو قسم است:
۱.
مغالطه لفظی؛
۲.
مغالطه معنوی.
و مغالطه معنوی نیز بر دو قسم است:
۱.
مغالطه تالیف قضایا؛
۲.
مغالطه در اجزای قضیه.
مغالطه تالیف قضایا به دو دسته تقسیم می‌شود:
۱.
مغالطه جمع مسائل در یک مسئله؛
۲.
مغالطه تالیف قیاسی.
مغالطه مصادره بر مطلوب از اقسام مغالطه تالیف قیاسی است. و آن عبارت است از این که مطلوب (نتیجه) قیاس را عینا یکی از مقدمات قرار دهیم البته ممکن است به علت رواج و تداول موضوع در اذهان، ظاهرا چنین نشان ندهد. مثلا: هر انسانی بشر است و هر بشری ضاحک است. نتیجه این که هر انسانی ضاحک است. در این قیاس نتیجه، عین
کبری است. اشتباهی که در این قیاس پدید آمده ناشی از فرق لفظی بشر و انسان است. این فرق لفظی در ذهن مبتدیان این گمان را بر می‌انگیزد که این دو لفظ در معنا هم متفاوت‌اند.
مصادره به مطلوب یا به صورت آشکار و صریح است و یا به صورت پنهان و خفی. مصادره آشکار، معمولا در
قیاس بسیط واقع می‌شود مانند مثالی که ذکر کردیم. مصادره پنهان، معمولا در قیاس‌های مرکب اتفاق می‌افتد… هر چه فاصله نتیجه از مقدمات زیادتر باشد، به همان نسبت مصادره، پنهان‌تر و به قبول مخاطب نزدیک‌تر است.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• مظفر، محمدرضا، المنطق.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مغالطه مصادره بر مطلوب»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۰.
