مصطفی بن عبدالملک بابی حلبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بابی‌ِ
حَلَبی، مصطفی بن عبدالملک (عثمان) (د اواخر
ذیحجه ۱۰۹۱/ ژانویه ۱۶۸۱)، ادیب،
شاعر و
قاضی حنفی حلب می‌باشد.
محبی که معاصر وی بوده، در
خلاصةالاثر اطلاعات نسبتاً جامعی از زندگی او به دست داده است.
مصطفی در «باب» یکی از روستاهای
حلب زاده شد.
در همان زادگاه خود به تحصیل
علوم رایج پرداخت.
سپس در ۱۰۵۱ق/۱۶۴۱م برای تکمیل تحصیلات
فقهی آهنگ
دمشق کرد
و به خدمت
ابن حسام، قاضی‌القضات دمشق رسید. اشعاری نیز در
ستایش ابن حسام از او باقی است.
بابی در این شهر نزد
عبدالرحمان عمادی و
نجم‌الدین غزی دانش آموخت.
سپس به آناتولی (آسیای صغیر)
سفر کرد
و در آن‌جا به تدریس پرداخت. وی در آناتولی گام در وادی
عرفان نهاد و
طریقت مولویه را برگزید.
او در آن دیار با بزرگان و دولت‌مردان دستگاه
عثمانی مصاحبت و همنشینی داشت و
مدایحی نیز در ستایش شیخ‌الاسلام
یحیی افندی و همچنین
وزیر اعظم احمد پاشا کوپریلی سروده است.
بابی در شهرهای بزرگی همچون طرابلس
شام، مغنیسا و
بغداد به شغل قضا پرداخت و در ۱۰۹۱ق قاضی
مدینه شد.
در همان سال به
مکه رفت و پس از گزاردن مناسک
حج، در اواخر ذیحجه درگذشت.
بابی در
شعر از شاعران بزرگ کهن تقلید می‌کند و آثارش آکنده از واژگان و نام‌های خاص و تصاویر و
ایهام‌های معروف است؛ او نیز بر ویرانه‌های منزلگه یار می‌گرید و با ذکر نام یکی از جایگاه‌ها یا یکی از معاشیق
خیالی، شنونده را به
عصر جاهلی باز پس می‌کشاند. در آنچه محبی ابداعات او می‌خواند، چندان نوآوری نمی‌توان یافت. آیا
قصیده‌ای که در رثای دندان برکنده خویش سروده، و
هوار جالب توجه پنداشته است، نوآوری تلقی می‌شود؟
تنها اثر بر جای مانده از او
دیوان شعری است II/۳۵۷) که در
بیروت (۱۲۸۹ق/۱۸۷۲م، نیز ۱۳۲۶ق/۱۹۰۸م) به چاپ رسیده است.
طباخ نیز ضمن مجموعه‌ای با عنوان العقود الدریة فی الدواوین
الحلبیة که در
حلب (۱۹۲۹م) منتشر شده، به شرح احوال و اشعار مصطفی بابی پرداخته است.
(۱) زیدان، جرجی، «تاریخ آداب اللغة العربیة»، مؤلفات، بیروت، ۱۴۰۲ق/ ۱۹۸۲م، ج ۱۴.
(۲) طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء،
حلب، ۱۳۴۴ق/۱۹۲۶م.
(۳) محبی، محمدامین، خلاصة الاثر، بیروت، دارصادر؛
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بابی‌حلبی»، ج۱۱، ص۴۲۸۳.
