مشیّت (دیدگاه امام خمینی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

امام‌ خمینی در آثار خود با تبیین دقیقی از بحث مشیت و تقسیم آن به مشیت ذاتی و فعلی، از مشیت فعلی به مشیت مطلق تعبیر کرده‌ است و می‌توان آن را اصطلاحی بدیع شمرده که آن را بر فیض مقدس منطبق نموده است.

---

مشیت از ماده «شیء» مصدر میمی از شاء یشاء به‌ معنای اراده‌کردن و خواستن است و در اصطلاح عرفان، عنایت ازلی و تجلی ذاتی پروردگار به اشیاست که به کلیات تعلق می‌گیرد و قابل زیادی و نقصان نیست. امام‌ خمینی مشیت به ‌معنای مصطلح را همان تجلی به فیض مقدس می‌داند که تجلی حق‌تعالی در خارج از صقع ربوبی است و مشیت در مقام ذات که از آن غالباً تعبیر به اراده می‌شود را فیض اقدس می‌داند که با این مشیت وجود علمی در نشئه علمیه و اعیان ثابته ظاهر می‌شود.
امام‌ خمینی در آثار خود با تبیین دقیقی از بحث مشیت و تقسیم آن به مشیت ذاتی و فعلی، از مشیت فعلی به مشیت مطلق تعبیر کرده‌ است و می‌توان آن را اصطلاحی بدیع شمرده که آن را بر فیض مقدس منطبق نموده است. ایشان در آثار خود به‌تفصیل از مشیت سخن گفته و موضوعاتی چون حقیقت مشیت و انطباق آن بر حقیقت محمدیه و علویه و چگونگی وصول به آن را بیان کرده‌ است.
امام‌ خمینی از مشیت مطلقه به اعتبارات مختلف و با تعابیر مختلفی یاد کرده‌ است که عبارت‌اند از:
مرتبه فقر، فیض مقدس، رحمت واسعه از اسم اعظم، ولایت مطلقه محمدیه، مقام علویه، فیض مقدس، قاب قوسین، افق اعلی، رق منشور، نفس رحمانی، وجود منبسط، حضرت عماء، حجاب اقرب و برزخیت کبری.
به اعتقاد امام‌ خمینی، مشیت مطلقه فعلی، همان فیض مقدس و نور رحمت حق در مقام ظهور و اول صادر از مقام غیبت است که تجلی بدون واسطه حق شمرده شده، از همه تعینات و تعلقات مجرد است، زیرا حقایق متعینه، خود نمی‌توانند بدون واسطه به ذات حق، مرتبط باشند وگرنه لازم می‌آید در ذات حق تقدّر و تعیّن راه پیدا کند؛ بنابراین مشیت با نهایت بساطت و احدیتش با همه اشیاء متحد بوده، ظل و سایه وحدت حقه الهی است که بر همه اشیاء احاطه قیومیه دارد، ازاین‌رو مشیت در همه مراتب طولی و عرضی عالم سریان دارد و به‌اندازه ظرفیت و استعداد عالمیان در آنها تجلی می‌کند.

---