مشهورات غیرحقیقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مشهورات غیرحقیقی، یکی از اصطلاحات
علم منطق بوده و به‌معنای قضایای دارای
شهرت ظاهری و زوال‌پذیر است.
قضایای مشهورات به آن دسته از قضایا اطلاق می‌شود که بین مردم
شهرت دارد، و مقبولیت آنها نزد جمیع عقلاء یا اکثر آنان و یا نزد عده خاصی شیوع پیدا کرده است.
مشهورات غیر حقیقی یا
مشهورات ظاهری به قضایایی گفته می‌شود که در ابتدای امر پسندیده و
مشهور به نظر می‌رسند ولی با کمی دقت و تامل و رجوع به
عقل معلوم می‌گردد که از امور ناپسند و کذب هستند، مانند اینکه گفته شود: «یاری برادر لازم است ولو ظالم باشد»، و «خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو».
برخی قضایا، شبیه به
مشهورات هستند، که
شهرت خود را از یک عامل خارجی عارضی، که از اعراض مفارق و قابل زوال است؛ کسب می‌کنند، و از همین رو،
شهرت آنها مخصوص به زمان، مکان یا حالت خاص است. از باب مثال، در گذشته عده‌ای از انسان‌ها به تقلید از ملوک و سلاطین سبیل‌های بلند می‌گذاشتند و انسان‌ها این امر را تحسین می‌کردند و در میان جمع کثیری
شهرت داشت، ولی امروزه چون سبب این عادت، یعنی تقلید از ملوک زائل شده آن استحسان و حکم
مشهور به حسن این کار هم از بین رفته است.
قضایای
مشهورات، اعم از
حقیقی و غیرحقیقی، به اعتبار گستره
شهرت، به «
مشهورات مطلقه» و «
مشهورات محدوده» منقسم می‌شوند.
مشهورات غیرحقیقیه مطلقه قضایایی است که از
شهرت کاذب و بدوی نزد عموم برخوردار است و اختصاص به گروه خاصی ندارد، و اما
مشهورات غیرحقیقیه
محدوده قضایایی است که
شهرت ظاهری آنها به گروه خاصی اختصاص دارد و رواج همگانی ندارد. در برخی آثار،
مشهورات غیر حقیقی، مرادف
مشهورات محدوده قرار داده شده است.
از
مشهورات ظاهری در صناعت خطابه استفاده می‌شود.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مشهورات غیرحقیقی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۸/۳/۱۰. خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۲۴۴.
