مشهورات اکثری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

مشهورات اکثری، یکی از اصطلاحات علم منطق بوده و به‌معنای قضایای مورد قبول نزد همه یا عده‌ای از مردم است.

---

قضایای مشهورات به آن دسته از قضایا اطلاق می‌شود که بین مردم شهرت دارد، و مقبولیت آنها نزد جمیع عقلاء یا اکثر آنان و یا نزد عده خاصی شیوع پیدا کرده است.
تقسیمات متعددی برای قضایای مشهورات ذکر شده است. از آن جمله، به اعتبار گستره و دامنه شهرت، به مشهورات مطلقه و مشهورات محدوده منقسم می‌شوند. گستره شهرتِ قضایای مشهورات می‌تواند متفاوت باشد. برخی از این قضایا بین عموم مردم و عقلاء شهرت دارد، و برخی دیگر نزد اکثر آنان، و دسته‌ای دیگر نزد عده خاصی شیوع دارد. مراد از «مشهورات اکثری» آن دسته از قضایای مشهورات است که نزد اکثر مردم شهرت دارد.
«اما مشهورات که جز مشهوری ندارند، مقدماتی‌اند که عامه و ماننده عامه چنین پندارند که‌ اندر طبع خرد به اوّل کار است و نه چنان بود، و لیکن از کودکی مردم آن شنود، و همه شهرها یا بیشتر شهرها بر آن اتفاق کرده باشند. یا چیزی بود که عقل واجب نکند به اوّل طبع، و لیکن خوی مردم از معنی شرم و رحمت و هرچه بدین ماند... و مثال مشهورات چنان بود که گویند «داد واجب است»، و «دروغ نشاید گفتن»، و چنان‌که گویند «پیش مردمان عورت نباید گشاد»، و «کس را بی‌گناه نباید آزردن»، و چنان‌که گویند «خدای بر هر چیزی قادر است»، و «هرچیزی را داند».
«و مشهوری از مشهوری قوی‌تر بود. و بعضی از مشهورات مر همه مردم را یکسان بود، چنانکه گویند «دروغ زشت است»، و بعضی از مشهورات در میان گروهی بود، ... و نقیض حق باطل بود، و نقیض مشهور شنیع».

---