مسجد ثنیة الوداع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثنیة الوداع به
مدخل و تنگه ورودی
شهر گفته می شود.
ثنیة الوداع به مدخل و تنگه ورودی شهر گفته می شود; جایی که مسافران
بدرقه و
استقبال می شوند.
مدینه دارای دو ثنیه یا تنگه ورودی به شهر بوده است: یکی به سمت
مکه و دیگری به سوی
شام. آنچه اکنون باقی مانده و جای آن مشخص است، مدخل شام است که در میان جاده
احد و طریق
ابوبکر قرار دارد. در این مسیر، در قسمت
غرب آن، کوه های
سَلْع و
ذُباب و در سمت
راست آن
مسجد ثنیة الوداع قرار دارد.
بنا به نوشته برخی از مورّخان، جوانان شهر در مراسم استقبال از سپاه
اسلام در بازگشت از
تبوک این شعر را می خواندند:
طَلَعَ الْبَدْرُ عَلَینا ••• مِنْ ثَنِیاتِ الْوِداع
وَجَبَ الشُّکرُ عَلَینا ••• ما دَعی للهِ داع
أَیهَا الْمَبْعُوثُ فِینا ••• جِئْتَ بِالامْرِ اْلمُطاع
جِئْتَ شَرَّفْتَ الْمَدِینَة ••• مَرْحَباً یا خَیرَ داع
ماهِ تمام، از سر کوهک ثنیة الوداع بر ما طلوع کرد.
تا آنگاه که دعوتگری به خدا می خواند، شکر بر ما واجب شده است.
ای کسی که در میان ما برانگیخته شدی، با فرمان مطاع آمده ای.
آمدی و مدینه را قرین شرف نمودی، خوش آمدی، ای بهترین دعوت کننده.
در روایتی دیگر آمده است که این شعر در ابتدای ورود
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به محله
بنی النجّار، در آغاز
هجرت، سروده شد.
از آن جا که ثنیة الوداع محل استقبال و بدرقه بوده،
اخبار چندی از آن در منابع تاریخی مانده است; از جمله آن که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در کنار همین کوه، سپاه خود را برای حرکت به سوی تبوک تجهیز کرد. یکی از یادگارهای نزدیک آن،
مقبره نفس زکیه محمدبن عبدالله است که در سال ۱۴۵ در مدینه بر ضدّ
عباسیان قیام کرد و کشته شد. در حال حاضر، آثار
قبر وی از میان رفته است. محل ثنیة الوداع را میان کوه ذباب و
مدفن نفس زکیه دانسته اند.
استاد کعکی نوشته است که کوه ثنیه الوداع، در سال ۱۴۰۶ ق. به طور کامل از میان رفت و محل آن زاویه
شارع عثمان ـ طریق عیون قبلی ـ و
شارع ابوبکر (
شارع سلطانه) است.
آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۰۹، رسول جعفریان.
