مستند دینی پیاده‌روی اربعین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زیارت قبور اولیای دین و به خصوص
معصومین (علیهم‌السّلام) مورد سفارش پیشوایان دین است. در این میان، سفارش ویژه بر
زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) شده است. از جمله، زیارت
سیدالشهداء در سالروز
اربعین حسینی است. در این مقاله مستند دینی پیاده‌روی برای زیارت امام حسین (علیه‌السّلام)، بررسی شده است.
زیارت قبور اولیای دین و به خصوص معصومان (علیهم‌السّلام) مورد سفارش پیشوایان دین است. در این میان، سفارش ویژه بر
زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) شده است. از جمله، زیارت سیدالشهداء در سالروز
اربعین حسینی است که در
روایت امام صادق و
امام عسکری (علیه‌السلام)، بدان سخن رفته است.
سالیان زیادی است که
شیعیان در ایام اربعین حسینی با پای پیاده به
زیارت آن حضرت مشرف می‌شوند. این مساله با همه بازتاب‌های مثبتی که به همراه دارد، گاهی شبه‌هایی را نیز به دنبال داشته است. از جمله آنکه آیا به‌طور کلی دلیلی بر استحباب زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده، از سوی شرع مقدس وجود دارد؟ این نوشتار به دنبال پاسخ از این
شبهه است.
در منابع حدیثی امامیه روایات فراوانی وجود دارد که زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده را تایید و بدان ترغیب نموده است. بر اساس دسته‌ای از روایات، هر قدمی که در مسیر زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) برداشته می‌شود دارای
اجر و
پاداش است. عنوان «قدم برداشتن» نیز مصداق واضحی برای سفر پیاده است.
تعدادی دیگر از این
روایات به‌طور صریح از این موضوع یاد نمودند. این روایات با عباراتی مانند: مَنْ اَتَی قَبْرَ الْحُسَینِ (علیه‌السّلام) مَاشِیاً، به چشم می‌خورند. واژه «مَاشِیاً» صراحت در تاکید بر این امر دارد.
مجموع این روایات مستند قابل قبولی برای جنبه شرعی زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده در ایامی مانند اربعین حسینی است.
برخی از روایات نیز به ذکر پیاده روی در حالت خاص برای امام حسین (علیه‌السّلام) می‌پردازد و یا پیاده روی برای زیارت دیگر معصومان (علیهم‌السّلام) را ترغیب می‌نماید.
همچنین جنبه‌های دیگری از جمله احیای امر
اهل بیت و... نیز می‌تواند در جنبه شرعی این پیاده‌روی دخیل باشد؛ زیرا زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده، مصداق بارز احیاء امر اهل بیت (علیهم‌السّلام) است که در احادیث
ائمه (علیهم‌السّلام) بر آن تاکید شده است.
مشروح پاسخ از شبهه فوق را با استناد به سه محور ذیل ارائه می‌کنیم.
مستند اول پیرامون مشروعیت زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده، احادیث اهل بیت (علیهم‌السّلام) است. مجموع این روایات، همانطور که خواهید دید، حجم گسترده‌ای دارد، به همین دلیل این مجموعه می‌تواند مستند قابل قبولی برای مشروعیت این امر به شمار رود.
در ادامه مشروح این گزارش‌ها، از منابع حدیثی امامیه تقدیم می‌گردد:
دسته نخست روایاتی است که ثواب هر قدم پیاده برای زیارت حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) را بیان می‌کند؛ بر اساس این دسته از روایات، هر قدمی که در مسیر زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) برداشته می‌شود دارای اجر و پاداش است. باید دانست واضح‌ترین مصداق واژه «خُطْوَةً» و مشتقاتش که در این مجموعه روایات به کار گرفته شده است، پیاده‌روی است. از همین‌جا نتیجه حاصل می‌شود که زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده به‌طور مطلق، از جمله در ایام اربعین مطابق مضمون این دست روایات، مطلوب است.
در این مجموعه پاداش‌های متنوعی برای هر قدمی را که زائر بر می‌دارد، در نظر گرفته شده است. و این اختلافات می‌تواند به جهت اختلاف مراتب معرفت زائر و اموری از این قبیل باشد.
این روایات در منابع گوناگون از جمله در دو منبع کهن،
کامل الزیارات و
ثواب الاعمال، انعکاس دارند. در این بخش چند روایت از این مجموعه گزارش‌ها ارائه می‌گردد:
الحارث بن المغیرة از امام صادق علیه‌السلام: فاذا هم الرجل بزیارته... فاذا خطا محوها اَبِی ره قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَینِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ عنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: اِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَلَائِکَةً مُوَکَّلِینَ بِقَبْرِ الْحُسَینِ ع فَاِذَا هَمَّ الرَّجُلُ بِزِیارَتِهِ اَعْطَاهُمْ ذُنُوبَهُ فَاِذَا خَطَا مَحَوْهَا ثُمَّ اِذَا خَطَا ضَاعَفُوا لَهُ حَسَنَاتِهِ فَمَا تَزَالُ حَسَنَاتُهُ تُضَاعَفُ حَتَّی تُوجِبَ لَهُ الْجَنَّةَ...
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: به راستی
خداوند متعال فرشتگانی را بر مزار امام حسین (علیه‌السّلام) گمارده است پس هنگامی که کسی قصد زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) کند، خداوند
گناهان او را به آن فرشتگان می‌دهد و چون آن فرد گام بر می‌دارد، فرشتگان گناهانش را پاک نمایند و چون دیگر بار گام بردارد، حسناتش را دو چندان کنند و پیوسته بر حسناتش بیفزایند تا
بهشت بر او واجب گردد.
علامه مجلسی اول در مورد این روایت می‌نویسد: وفی القوی، عن الحرث بن المغیرة عن ابی عبدالله جعفر بن محمد الصادق (علیهما‌السّلام) قال: ان لله ملائکة موکلین بقبر الحسین علیه السلام، فاذا هم الرجل بزیارته فاغتسل ناداه محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وسلم: یا وفد الله ابشروا بمرافقتی فی الجنة، وناداه امیر - المؤمنین (علیه‌السّلام): انا ضامن لقضاء حوائجکم ودفع البلاء عنکم فی الدنیا والآخرة، ثمَّ اکتنفهم النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وسلم وعلی (علیه‌السّلام) عن ایمانهم وعن شمائلهم حتی ینصرفوا الی اهالیهم.
ابان بن تغلب از امام صادق (علیه‌السّلام): من زار الحسین (علیه‌السّلام) کتب الله له بکل خطوة...
حَدَّثَنِی اَبِی وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ رَحِمَهُمُ اللَّهُ جَمِیعاً عَنِ الْحُسَینِ بْنِ سَعِیدٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِی بْنِ السُّحْتِ الْخَزَّازِ قَالَ حَدَّثَنَا حَفْصٌ الْمُزَنِی عَنْ عُمَرَ بْنِ بَیاضٍ عَنْ اَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ: قَالَ لِی جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ... مَنْ زَارَ الْحُسَینَ (علیه‌السّلام) کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ سَیئَة.
ابان بن تغلب می‌گوید: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: ... هر که امام حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کند، خداوند متعال در ازای هر قدم یک
حسنه برای او می‌نویسد و در برابر هر قدمی که بر می‌دارد یک
گناه از او محو می‌کند.
عبدالله بن مسکان از امام صادق (علیه‌السّلام): ویکتب له بکل خطوة خطاها
حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْیرِی عَنْ اَبِیهِ عَنْ عَلِی بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَمَّادٍ الْبَصْرِی عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْاَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْکَانَ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ زَارَ الْحُسَینَ (علیه‌السّلام) مِنْ شِیعَتِنَا لَمْ یرْجِعْ حَتَّی یغْفَرَ لَهُ کُلُّ ذَنْبٍ وَ یکْتَبَ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ خَطَاهَا وَ کُلِّ یدٍ رَفَعَتْهَا دَابَّتُهُ اَلْفُ حَسَنَةٍ وَ مُحِی عَنْهُ اَلْفُ سَیئَةٍ وَ تُرْفَعُ لَهُ اَلْفُ دَرَجَةٍ.
عبدالله بن مسکان از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل می‌کند: هر یک از
شیعیان ما که امام حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کند، پیش از آنکه برگردد، تمام گناهانش آمرزیده می‌شود و در ازای هر قدمی که بر می‌دارد و هر دستی که دابه (سواری) او بالا می‌برد، هزار ثواب نوشته می‌شود و هزار گناه از او پاک شده و هزار درجه به او داده می‌شود.
قدامة بن مالک از امام صادق (علیه‌السلام): من زار الحسین محتسبا... یکتب له بکل خطوة حجة
حَدَّثَنِی اَبِی وَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ جَمِیعاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یحْیی الْعَطَّارِ عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَیمَانَ النَّیسَابُورِی قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْیمَانِی عَنْ مَنِیعِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ یونُسَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ (عَبْدِ الرَّحْمَنِ) عَنْ قُدَامَةَ بْنِ ملک (مَالِکٍ) عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ زَارَ الْحُسَینَ مُحْتَسِباً لَا اَشَراً وَ لَا بَطَراً وَ لَا رِیاءً وَ لَا سُمْعَةً مُحِّصَتْ عَنْهُ ذُنُوبُهُ کَمَا یمَحَّصُ الثَّوْبُ بِالْمَاءِ فَلَا یبْقَی عَلَیهِ دَنَسٌ وَ یکْتَبُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حِجَّةٌ وَ کُلِّ مَا رَفَعَ قَدَماً عُمْرَةٌ.
قدامه بن مالک از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل می‌کند: کسی که به امید اجر و ثواب و نه از روی تکبر و ریاء، به زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) برود، گناهانش پاک می‌شود همانطور که لباس بوسیله آب پاک می‌گردد و در ازای هر قدمی که بر می‌دارد، ثواب یک
حج به او داده می‌شود و هر گاه قدمش را از روی زمین بلند می‌کند، ثواب یک
عمره به او برایش نوشته می‌شود.
بشیر الدهان از امام صادق (علیه‌السّلام): فله اذا خرج من اهله باول خطوة مغفرة لذنوبه...
اَبِی ره قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَینِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ بَشِیرٍ الدَّهَّانِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: اِنَّ الرَّجُلَ لَیخْرُجُ اِلَی قَبْرِ الْحُسَینِ ع فَلَهُ اِذَا خَرَجَ مِنْ اَهْلِهِ بِاَوَّلِ خُطْوَةٍ مَغْفِرَةٌ لِذُنُوبِهِ ثُمَّ لَمْ یزَلْ یقَدَّسُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَتَّی یاْتِیهُ فَاِذَا اَتَاهُ نَاجَاهُ اللَّهُ فَقَالَ عَبْدِی سَلْنِی اُعْطِک.
بشیر دهان می‌گوید: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: همانا فردی به قصد زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از خانه‌اش خارج می‌شود، پس برای او در اولین گامی که بر می‌دارد، بخشش گناهانش خواهد بود سپس پیوسته به هر قدمی تقدیس می‌شود تا آنکه نزد آن حضرت می‌رود، در این هنگام خداوند متعال به او می‌فرماید: بنده من؛ از من بخواه تا به تو بدهم.
حَدَّثَنِی اَبُو الْقَاسِمِ عَنْ اَبِیهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْمَاعِیلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ بَشِیرٍ الدَّهَّانِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ اِنَّ الرَّجُلَ لَیَخْرُجُ اِلَی قَبْرِ الْحُسَیْنِ علیه السلام...
سدیر صیرفی از
امام باقر (علیه‌السّلام): ما اتاه عبده فخطا خطوة...
حَدَّثَنِی اَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْیرِی عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِی عَنْ اَبِیهِ عَنْ عَبْدِ الْعَظِیمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ الْحَکَمِ النَّخَعِی عَنْ اَبِی حَمَّادٍ الْاَعْرَابِی عَنْ سَدِیرٍ الصَّیرَفِی قَالَ: کُنَّا عِنْدَ اَبِی جَعْفَرٍ (علیه‌السّلام) فَذَکَرَ فَتًی قَبْرَ الْحُسَینِ (علیه‌السّلام) فَقَالَ لَهُ اَبُو جَعْفَرٍ (علیه‌السّلام) مَا اَتَاهُ عَبْدٌ فَخَطَا خُطْوَةً اِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ حَطَّ عَنْهُ سَیئَةً.
سدیر صیرفی می‌گوید: نزد امام باقر (علیه‌السّلام) بودیم، جوانی سخن از قبر امام حسین (علیه‌السّلام) به میان آورد، امام (علیه‌السّلام) فرمود: بنده‌ای به زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) نمی‌رود و قدمی بر نمی‌دارد مگر آنکه خداوند متعال برای او یک حسنه نوشته و یک گناه از او پاک می‌کند.
ابان بن تغلب از امام صادق (علیه‌السّلام): من زار الحسین (علیه‌السّلام) کتب الله له بکل خطوة حسنة...
حدثنی ابی ومحمد بن الحسن رحمهم الله جمیعا، عن الحسین بن سعید، قال: حدثنا علی بن السخت الخزاز، قال: حدثنا حفص المزنی، عن عمر بن بیاض، عن ابان بن تغلب، قال: قال لی جعفر ابن محمد: یا ابان متی عهدک بقبر الحسین (علیه‌السّلام)، قلت: لا والله یا بن رسول الله مالی به عهد منذ حین، فقال: سبحان الله العظیم وانت من رؤوسا الشیعة تترک زیارة الحسین (علیه‌السّلام) لا تزوره، من زار الحسین (علیه‌السّلام) کتب الله له بکل خطوة حسنة ومحی عنه بکل خطوة سیئة وغفر له ما تقدم من ذنبه وما تاخر، یا ابان لقد قتل الحسین (علیه‌السّلام) فهبط علی قبره سبعون الف ملک شعث غبر، یبکون علیه وینوحون علیه الی یوم القیامة.
ابان بن تغلب گوید: امام صادق (علیه‌السّلام) به من فرمود‌ای ابان، آخرین بار کی به زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) رفتی؟ گفت: قسم به خدا ای پسر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مدت طولانی است که به زیارت حضرت نرفته‌ام! فرمودند: سبحان الله العظیم! تو که از روسای شیعیان هستی زیارت امام حسین را ترک می‌کنی و حضرت را زیارت نمی‌کنی؟! هر کس حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کند
خدا برای او در مقابل هر قدم حسنه‌ای نوشته و به هر قدم یک سیئه را پاک می‌کند و گناهان گذشته و آینده او را می‌آمرزد؛ ای ابان حسین (علیه‌السّلام) کشته شد پس هفتاد هزار ملک آشفته و غبار آلود بر کنار قبر او فرود آمده و تا
روز قیامت بر او
گریه و
نوحه می‌کنند!
این دسته از روایات به زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده ترغیب می‌کند. دلالت و گویایی این سری روایات بقدری روشن است که مجالی برای توضیح نمی‌گذارد. به همین دلیل، این دسته روایات به نوبه خود دلیل قابل قبولی برای جواز زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پیاده، از جمله در ایام اربعین حسینی به شمار می‌روند.
مطابق این روایات، زائر پیاده اجر فراوان دارد. کسب یک ثواب، هزار ثواب، پاک شدن یک گناه یا ده‌ها گناه، نمونه‌هایی از این ثواب‌هاست. باید توجه داشت اختلاف ثواب‌ها می‌تواند به جهت اختلاف مراتب معرفت زائر و اموری از این دست باشد. هر‌اندازه معرفت زائر بیشتر باشد، زیارت او از کیفیت بـهتری بـرخوردار است و به‌طور طبیعی پاداش بـیشتری خواهد داشت به همین دلیل مـمکن است یک زائر با زیارتش یک ثواب کسب کند و دیگری ده یا هزار ثواب و یا بیشتر ببرد.
این گروه روایات در منابع گوناگون
امامیه از جمله دو منبع متقدم «کامل الزیارت»
ابن‌قولویه (رحمة‌الله‌علیه) و «ثواب الاعمال»
شیخ صدوق (رحمة‌الله‌علیه) و همچنین دیگر کتب باز تاب دارد. در ادامه تعداد چند روایت از این مجموعه گزار‌ها تقدیم می‌گردد:
روایت یکم: ابو الصامت از امام صادق (علیه‌السّلام): من اتی قبر الحسین ماشیا...
حَدَّثَنِی عَلِی بْنُ الْحُسَینِ بْنِ مُوسَی بْنِ بَابَوَیهِ وَ جَمَاعَةٌ رَحِمَهُمُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ جَابِرٍ الْمَکْفُوفِ عَنْ اَبِی الصَّامِتِ قَالَ سَمِعْتُ اَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ یقُولُ مَنْ اَتَی قَبْرَ الْحُسَینِ (علیه‌السّلام) مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ اَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ اَلْفَ سَیئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ اَلْفَ دَرَجَةٍ…
ابوصامت می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السّلام) شندیم که فرمود: کسی که با پای پیاده به زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) برود، خداوند در ازای هر قدمی که بر می‌دارد، هزار ثواب برای او می‌نویسد و هزار گناه از او محو می‌کند و هزار درجه به او می‌دهد.
روایت دوم: علی بن میمون الصائغ از امام صادق (علیه‌السّلام): من اتاه ماشیا کتب الله له بکل خطوة...
حَدَّثَنِی اَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ عَنِ الْحُسَینِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ اَبَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اُورَمَةَ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ عَلِی بْنِ مَیمُونٍ الصَّائِغِ عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: یا عَلِی زُرِ الْحُسَینَ وَ لَا تَدَعْهُ قَالَ قُلْتُ مَا لِمَنْ اَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ قَالَ مَنْ اَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَی عَنْهُ سَیئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً، فاذا اتاه وکل الله به ملکین یکتبان ما خرج من فیه من خیر ولا یکتبان ما یخرج من فیه من شر ولا غیر ذلک، فاذا انصرف ودعوه وقالوا: یا ولی الله مغفورا لک، انت من حزب الله وحزب رسوله وحزب اهل بیت رسوله، والله لا تری النار بعینک ابدا، ولا تراک ولا تطعمک ابدا.
علی بن میمون از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل می‌کند که فرمود: ای علی؛ حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کن و زیارت او را رها مکن. گفتم: ثواب کسی که او را زیارت کند چیست؟ فرمود: کسی که با پای پیاده به زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) برود، خداوند در ازای هر قدمی که بر می‌دارد، یک ثواب برای او می‌نویسد و یک گناه از او محو می‌کند و یک درجه به او می‌دهد....
روایت سوم: ابوسعید القاضی از امام صادق (علیه‌السّلام): من اتی قبر الحسین (علیه‌السّلام) ماشیا
حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْقُرَشِی الرَّزَّازُ عَنْ خَالِهِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَینِ بْنِ اَبِی الْخَطَّابِ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ بَشِیرٍ السَّرَّاجِ عَنْ اَبِی سَعِیدٍ الْقَاضِی: ... سَمِعْتُ اَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یقُولُ مَنْ اَتَی قَبْرَ الْحُسَینِ ع مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ وَ بِکُلِّ قَدَمٍ یرْفَعُهَا وَ یضَعُهَا عِتْقَ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ اِسْمَاعِیل…
ابوسعید قاضی می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السّلام) شنیدم که فرمود: کسی که با پای پیاده امام حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کند، خداوند متعال در ازای هر قدمی که بر می‌دارد و می‌گذارد، ثواب آزاد کردن بنده‌ای از اولاد
حضرت اسماعیل (علیه‌السّلام) را به او می‌دهد.
روایت چهارم: الحسین بن ثویر بن ابی فاختة از امام صادق (علیه‌السّلام)
حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَی بْنِ الْمُتَوَکِّلِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ یحْیی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اَحْمَدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عُبَیدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی بْنِ اَبِی عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ النَّهَاوَنْدِی عَنْ اَبِی سَعِیدٍ عَنِ الْحَسَینِ بْنِ ثُوَیرِ بْنِ اَبِی فَاخِتَةَ قَالَ قَالَ اَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع یا حُسَینُ اِنَّهُ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یرِیدُ زِیارَةَ قَبْرِ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی (علیه‌السّلام) اِنْ کَانَ مَاشِیاً کُتِبَ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةٌ وَ مُحِی عَنْهُ سَیئَةٌ…
حسین بن ثویر بن ابی‌فاخته می‌گوید: امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: ای حسین؛ کسی که از خانه‌اش بیرون رود و قصد زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) کند، اگر پیاده باشد، در ازای هر قدم او یک حسنه نوشته می‌شود و یک گناه از او محو می‌گردد.
حَدَّثَنِی اَبُو الْقَاسِمِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ اَبِیهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَی وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیِّ وَ اَحْمَدَ بْنِ اِدْرِیسَ جَمِیعاً عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عُبَیْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ اَبِی عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الْجَبَّارِ النَّهَاوَنْدِیِّ عَنْ اَبِی سَعِیدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ ثُوَیْرِ بْنِ اَبِی فَاخِتَةَ قَالَ قَالَ اَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام...
روایاتی که ثواب پیاده‌روی در حالات خاص را بیان می‌کند
مفضل بن عمر از امام صادق (علیه‌السّلام): فلک بکل قدم رفعتها او وضعتها...
در این روایت امام صادق (علیه‌السّلام) ثواب خاصی را برای هر قدمی کسی که به زیارت سیدالشهدا (علیه‌السّلام) رفته و زیارت مذکوره توسط ایشان را بخواند بیان می‌فرمایند: حدثنی ابی عن سعد بن عبدالله، عن ابی عبدالله الرازی، عن الحسن بن علی بن ابی حمزة، عن الحسن بن محمد بن عبد الکریم ابو علی، عن المفضل بن عمر، عن جابر الجعفی (۱)، قال: قال ابو عبدالله (علیه‌السّلام) للمفضل: کم بینک وبین قبر الحسین (علیه‌السّلام)، قال: قلت: بابی انت وامی یوم وبعض یوم آخر، قال: فتزوره، فقال: نعم، فقال: الا ابشرک الا افرحک ببعض ثوابه، قلت: بلی جعلت فداک، قال: فقال لی: ان الرجل منکم لیاخذ فی جهازه ویتهیا لزیارته فیتباشر به اهل السماء، فاذا خرج من باب منزله راکبا او ماشیا وکل الله به اربعة آلاف ملک من الملائکة یصلون علیه حتی یوافی قبر الحسین (علیه‌السّلام). یا مفضل اذا اتیت قبر الحسین بن علی (علیهما‌السّلام) فقف بالباب وقل هذه الکلمات، فان لک بکل کلمة کفلا من رحمة الله... فلک بکل قدم رفعتها او وضعتها کثواب المتشحط بدمه فی سبیل الله.
جابر جعفی می‌گوید امام صادق (علیه‌السّلام) به مفضل فرمودند: چه مقدار بین تو و قبر حسین (علیه‌السّلام) فاصله است؟ گفت: پدر و مادرم به فدای شما، مقداری بیشتر از یک روز؛ حضرت فرمودند: آیا او را زیارت می‌کنی؟ پاسخ داد: آری! حضرت فرمودند: آیا به تو بشارت ندهم؟ آیا تو را به بخشی از ثواب این زیارت
خوشنود نسازم؟ گفتم چرا؛ فرمود: یکی از شما وقتی وسائل سفر خود را مهیا کرده و آماده زیارت حضرت می‌شود،
ملائکه آسمان
خوشنود می‌شوند؛ وقتی که از منزل خود سواره یا پیاده بیرون رفت، خدای متعال چهار هزار ملک را موکل بر او می‌کند که بر او درود بفرستند تا به قبر حسین (علیه‌السّلام) برسد؛ ای مفضل! وقتی به قبر حسین (علیه‌السّلام) آمدی کنار در بایست و این کلمات را بگو که به هر کلمه‌ای پاداش یک جزء از رحمت الهی شامل حالت خواهد شد... وقتی چنین کردی به ازای هر قدمی که برداری یا بر زمین بگذاری مانند ثواب کسی داری که در راه خدا خونش بر زمین جاری شده باشد.
بشیر دهان از امام صادق (علیه‌السّلام): در این روایت امام صادق (علیه‌السّلام) ثواب پیاده رفتن به قبر سیدالشهدا (علیه‌السّلام) در
روز عرفه برای کسی که در
فرات غسل کند را بیان می‌فرمایند؛ البته این روایت با دو متن بیان شده است:
متن اول
حدثنی محمد بن جعفر القرشی الرزاز الکوفی، عن خاله محمد بن الحسین بن ابی الخطاب، عن محمد بن اسماعیل، عن صالح بن عقبة، عن بشیر الدهان قال: قلت لابی عبدالله (علیه‌السّلام): ربما فاتنی الحج فاعرف عند قبر الحسین (علیه‌السّلام)، قال: احسنت یا بشیر ایما مؤمن اتی قبر الحسین (علیه‌السّلام) عارفا بحقه فی غیر یوم عید کتب الله له عشرین حجة وعشرین عمرة مبرورات متقبلات وعشرین غزوة مع نبی مرسل او امام عادل، ومن اتاه فی یوم عید کتب الله له مائة حجة ومائة عمرة ومائة غزوة مع نبی مرسل او امام عادل، ومن اتاه فی یوم عرفة عارفا بحقه کتب الله له الف حجة و الف عمرة متقبلات والف غزوة مع نبی مرسل او امام عادل. قال: فقلت له: وکیف لی بمثل الموقف، قال: فنظر الی شبه المغضب ثم قال: یا بشیر ان المؤمن اذا اتی قبر الحسین (علیه‌السّلام) یوم عرفة واغتسل فی الفرات ثم توجه الیه، کتب الله له بکل خطوة حجة بمناسکها ولا اعلمه الا قال: وغزوة.
بشیر دهان می‌گوید به امام صادق (علیه‌السّلام) عرض کردم: گاهی اوقات حج از من فوت می‌شود ولی روز عرفه را در کنار قبر امام حسین (علیه‌السّلام) می‌روم؛ حضرت فرمودند: کار نیکی انجام دادی ای بشیر! کسی که عارف به حق سیدالشهدا (علیه‌السّلام) باشد و در غیر روز عید به نزد قبر حضرت بیاید خدای متعال برای او ثواب بیست حج و بیست عمره مبرور و مقبول و بیست
غزوه به همراه نبی مرسل یا امام عادل می‌نویسد؛ و کسی که در یک روز عید به نزد قبر حضرت بیاید خدا برای او ثواب صد حج و صد عمره و صد غزوه به همراه پیامبر مرسل یا امام عادل می‌نویسد، و کسی که در روز عرفه عارفا به حق سیدالشهدا به نزد قبر حضرت بیاید خدا برای او ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول و هزار جهاد به همراه نبی مرسل و یا امام عادل می‌نویسد؛ به حضرت عرض کردم و چگونه می‌توانم مثل کسی باشم که در
عرفات است؟!
حضرت در حالتی شبیه خشم به من فرمودند: ای بشیر! به درستیکه
مومن وقتی به قبر حسین (علیه‌السّلام) در روز عرفه می‌آید و در فرات غسل می‌کند و به سمت قبر حضرت می‌رود، خدا برای او به هر قدمی یک حج را با مناسک آن می‌نویسد و سپس فرمود و یک
جهاد!
متن دوم:
حدثنی ابی رحمه الله وجماعة اصحابی رحمهم الله، عن محمد بن یحیی واحمد بن ادریس جمیعا، عن العمرکی بن علی، عن یحیی الخادم لابی جعفر الثانی (علیه‌السّلام)، عن محمد بن سنان، عن بشیر الدهان، قال: سمعت ابا عبدالله (علیه‌السّلام) یقول وهو نازل بالحیرة وعنده جماعة من الشیعة، فاقبل الی بوجهه فقال: یا بشیر احججت العام، قلت: جعلت فداک لا ولکن عرفت بالقبر قبر الحسین (علیه‌السّلام)، فقال: یا بشیر والله ما فاتک شئ مما کان لاصحاب مکة بمکة، قلت: جعلت فداک فیه عرفات فسره لی. فقال: یا بشیر ان الرجل منکم لیغتسل علی شاطئ الفرات ثم یاتی قبر الحسین (علیه‌السّلام) عارفا بحقه فیعطیه الله بکل قدم یرفعها او یضعها مائة حجة مقبولة ومائة عمرة مبرورة ومائة غزوة مع نبی مرسل الی اعداء الله واعداء رسوله، یا بشیر اسمع وابلغ من احتمل قلبه، من زار الحسین (علیه‌السّلام) یوم عرفة کان کمن زار الله فی عرشه.
بشیر دهان می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السّلام) شنیدم که به همراه گروهی از
شیعه به سمت
حیره می‌رفت؛ به من رو کرده و فرمودند: ای بشیر، آیا امسال حج به جا آوردی؟ گفتم: فدای شما بشوم، خیر ولی عرفه در کنار قبر حسین (علیه‌السّلام) بودم؛ فرمودند: ای بشیر قسم به خدا چیزی از آنچه برای اصحاب
مکه در مکه بود، از تو فوت نشده است؛ گفتم: قربان شما شوم، آنجا عرفات هم هست، (چگونه ممکن است من از آنها بهره کمتری نبرده باشم) برای من توضیح دهید؛ فرمودند: ای بشیر وقتی یکی از شما در ساحل فرات غسل می‌کند و سپس به قبر حسین بن علی عارفا بحقه می‌رود، خدا به او به هر قدمی که بردارد و یا بگذارد، صد حج مقبول و صد عمره مبرور و صد جهاد همراه پیامبر مرسل بر ضد دشمنان خدا و رسولش می‌دهد؛ ای بشیر بشنو و این را به کسی که قلب وی توانایی داشته باشد بگو! کسی که حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کند مانند کسی است که خدا را در
عرش زیارت کرده باشد!
رفاعة بن موسی النخاس از امام صادق (علیه‌السّلام)
این روایت در مورد کسی است که در ایام عادی پیاده به نزد قبر حضرت (علیه‌السّلام) رفته و در فرات غسل کند:
حدثنی جعفر بن محمد بن ابراهیم بن عبید الله الموسوی، عن عبدالله بن نهیک، عن محمد الفراشی، عن ابراهیم بن محمدالطحان، عن بشیر الدهان، عن رفاعة بن موسی النحاس، عن ابی‌عبدالله (علیه‌السّلام)، قال: ان من خرج الی قبر الحسین (علیه‌السّلام) عارفا بحقه وبلغ الفرات واغتسل فیه وخرج من الماء کان کمثل الذی خرج من الذنوب، فاذا مشی الیالحائر لم یرفع قدما ولم یضع اخری الا کتب الله له عشر حسناتومحی عنه عشر سیئات؛ امام صادق (علیه‌السّلام) فرمودند: کسی که عارف به حق امام حسین (علیه‌السّلام) باشد و به زیارت آن حضرت رفته و به فرات برسد و در آن غسل کند و از آب بیرون آید مانند کسی است که از گناهان بیرون آمده باشد؛ پس وقتی که پیاده به حائر برود قدم از قدم بر نمی‌دارد مگر اینکه خدا برای او ده حسنه نوشته واز او ده سیئه پاک می‌کند!
البته این متن در
وسائل الشیعه متن اسلامیه با کمی تغییر آمده است:
وعنه، عن الحسین (الحسن خ ل) بن محمد، عن حمید بن زیاد، عن عبید بن نهیک، عن محمد بن فراس، عن ابراهیم بن محمد الطحان، عن بشیر الدهان، عن رفاعة النحاس، عن ابی عبدالله (علیه‌السّلام) قال: اخبرنی ابی ان من خرج الی قبر الحسین (علیه‌السّلام) عارفا بحقه غیر مستکبر وبلغ الفرات ووقع فی الماء وخرج من الماء کان مثل الذی یخرج من الذنوب، واذا مشی الی الحسین (علیه‌السّلام) فرفع قدما ووضع اخری کتب الله له عشر حسنات ومحی عنه عشر سیئات.
تعدادی از گزارش‌های روایی، اگر چه دلالت مستقیم بر زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پیاده ندارد، اما می‌توان از آنها به عنوان شواهدی برای جواز این امر استفاده نمود.
قرینه نخست، آن دسته روایاتی است که می‌گوید: شایسته است زائر با حالت غبارآلود، به زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) برود. روشن است پیاده‌روی برای زیارت سالار شهیدان (علیه‌السّلام)، از جمله طُرُقی است که این حالت را به دنبال دارد.
ممکن است این پرسش مطرح شود: عباراتی مانند مَکْرُوباً شَعِثاً مُغْبَرّاً، به مقتضای مسافرت با امکانات آن روزگار است زیرا در آن روزگار مسافرت با مرکب بود و این به خودی خود غبارآلودگی و... را به همراه داشت. در واقع، امام (علیه‌السّلام) وصف زیارت آن روزگار را می‌کند نه آنکه در این ایام هم که امکانات پیشرفته فراهم است انسان به گونه‌ای مسافرت کند که غبارآلود گردد.
در پاسخ از این پرسش باید گفت: همانطور که از روایت ذیل بر می‌آید، نفس چنین عملی مطلوب است نه آنکه توصیف مسافرت‌های آن روزگار بوده باشد.
روایت یکم:
حَدَّثَنِی اَبِی وَ اَخِی وَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ غَیْرُهُمْ رَحِمَهُمُ اللَّهُ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ اَبِی خَلَفٍ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی الْاَشْعَرِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ عَنْ بَعْضِ اَصْحَابِنَا عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: اِذَا اَرَدْتَ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ ع فَزُرْهُ وَ اَنْتَ کَئِیبٌ حَزِینٌ مَکْرُوبٌ شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً فَاِنَّ الْحُسَیْنَ قُتِلَ حَزِیناً مَکْرُوباً شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً...
امام صادق (علیه‌السّلام): هنگامی که خواستی حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کنی، پس او را با حالی غمگین و اندوه‌ناک و ناراحت و ژولیده و گرفته و گرسنه و تشنه زیارت کن، زیرا حسین (علیه‌السّلام) در حالی که غمگین و ناراحت و ژولیده و گرفته و گرسنه و تشنه بود، کشته شد.
روایت دوم:
حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ ره قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَکَمِ یَرْفَعُهُ اِلَی اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: اِذَا زُرْتَ اَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَزُرْهُ وَ اَنْتَ حَزِینٌ مَکْرُوبٌ شَعِثٌ مُغْبَرٌّ جَائِعٌ عَطْشَانُ فَاِنَّ الْحُسَیْنَ ع قُتِلَ حَزِیناً مَکْرُوباً شَعِثاً مُغْبَرّاً جَائِعاً عَطْشَاناً...
امام صادق (علیه‌السّلام): اگر خواستی حسین (علیه‌السّلام) را زیارت کنی، با حالتی محزون و اندوهگین و ژولیده موی و غبارآلود و گرسنه و عطشان به زیارت او برو، زیرا که حسین (علیه‌السّلام) در حالی که محزون و اندوهگین و ژولیده موی و غبارآلود و گرسنه و تشنه بود، کشته شد.
در برخی روایات،
زیارت امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) با پای پیاده سفارش شده است. این روایات به نوبه خود می‌تواند شاهدی بر جواز پیاده‌روی به زیارت معصومان (علیهم‌السّلام) از جمله امام حسین (علیه‌السّلام) باشد زیرا می‌توان ادعا نمود این گزارش‌ها از مطلوبیت این امر نزد ائمه (علیهم‌السّلام) حکایت دارند و شخص
امام علی (علیه‌السّلام) خصوصیتی ندارد.
روایت یکم:
مُحَمَّدُ بْنُ اَحْمَدَ بْنِ دَاوُدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَمَّامٍ قَالَ وَجَدْتُ فِی کِتَابٍ کَتَبَهُ بِبَغْدَادَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الرَّازِی عَنِ الْحُسَینِ بْنِ اِسْمَاعِیلَ الصَّیمَرِی عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنْ زَارَ اَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَجَّةً وَ عُمْرَةً فَاِنْ رَجَعَ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَجَّتَینِ وَ عُمْرَتَینِ.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: کسی که امیرمؤمنان (علیه‌السّلام) را با پای پیاده زیارت کند، خداوند متعال در ازای هر قدمی که آن شخص بر می‌دارد، یک حج و عمره برایش می‌نویسد. و اگر پیاده برگردد، خداوند در برابر هر گامی که او بر می‌دارد، دو حج و دو عمره برایش ثبت می‌کند.
روایت دوم:
عَنْهُ (مُحَمَّدُ بْنُ اَحْمَدَ بْنِ دَاوُد) عَنْ اَبِی الْحُسَینِ اَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُجَاوِرِ قَالَ حَدَّثَنَا اَبُو مُحَمَّدِ بْنُ الْمُغِیرَةِ الْکُوفِی قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَینُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مَالِکٍ عَنْ اَخِیهِ جَعْفَرٍ عَنْ رِجَالِهِ یرْفَعُهُ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ ع وَ قَدْ ذُکِرَ اَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِی بْنُ اَبِی طَالِبٍ ع فَقَالَ ابْنُ مَارِدٍ لِاَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا لِمَنْ زَارَ جَدَّکَ اَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقَالَ یا ابْنَ مَارِدٍ مَنْ زَارَ جَدِّی عَارِفاً بِحَقِّهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَجَّةً مَقْبُولَةً وَ عُمْرَةً مَبْرُورَةً وَ اللَّهِ یا ابْنَ مَارِدٍ مَا یطْعِمُ اللَّهُ النَّارَ قَدَماً اغْبَرَّتْ فِی زِیارَةِ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع مَاشِیاً کَانَ اَوْ رَاکِباً یا ابْنَ مَارِدٍ اکْتُبْ هَذَا الْحَدِیثَ بِمَاءِ الذَّهَبِ.
حسین بن محمد بن مالک از برادرش جعفر و او از روایت‌کنندگانش که آن را به آخرین راوی می‌رساند، گفته است: نزد امام صادق (علیه‌السّلام) بودم که نام امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) به میان آمد،
ابن‌مارد گفت: کسی که زیارت امام علی (علیه‌السّلام) برود چه پاداشی دارد؟ امام (علیه‌السّلام) فرمود: ای پسر مارد هر که جدّم امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را زیارت نماید در حالی که به او
معرفت داشته باشد، خداوند متعال برای او به ازای هر گام حج و عمره مقبول می‌نویسد. ای پسر مارد به خدا
سوگند؛ خداوند گامی را که در برای زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) غبارآلود گردد، حال پیاده باشد یا سواره، به آتش نمی‌سوزاند. ای پسر مارد، این حدیث را با آب طلا بنویس.
ائمه (علیهم‌السّلام) بر زنده نگه داشتن یاد آنها، همچنین رساندن پیامشان، سفارش اکید دارند. در آموزه‌های دینی، این مهم با مفاهیمی مانند «اِحیاء امر» به چشم می‌آید. امام صادق (علیه‌السّلام) در روایتی می‌فرماید: رَحِمَ اللَّهُ مَنْ اَحْیَا اَمْرَنَا.
آنچه از سخن امام صادق (علیه‌السّلام) قابل برداشت است آنکه «احیاء امر» اهل بیت (علیهم‌السّلام) به‌طور مطلق و با هر شکلی، مطلوب است. بنابراین؛ هر عملی را که در راستای زنده نگه‌داشتن نام و یاد اهل بیت (علیهم‌السّلام) و ترویج معارف آنها باشد، مورد پسند است.
بدون تردید امروزه زیارت سالار شهیدان با پای پیاده در ایامی چون اربعین حسینی، با آن‌همه شور و شوق وصف ناشدنی که در آن مشاهده می‌شود، شکوهمند‌ترین شکل ممکن برای زنده نگه داشتن راه و رسم امام حسین (علیه‌السّلام) است. به جرات می‌توان ادعا نمود، کمتر مراسمات مذهبی پیدا می‌شود که بتواند پیام عاشورا را با این شکوه و قداست به گوش جهانیان برساند.
بنابراین؛ اگر هیچ دلیل دیگر بر جواز پیاده روی زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) نباشد، تنها مطلب فوق، به نوبه خود دلیل کافی بر مشروعیت این امر به شمار می‌رود.
پیاده‌روی برای زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) از منظر فقه امامیه:
اندیشمندان امامیه، با استمداد از کلمات اهل بیت (علیهم‌السلام)، قائل به استحباب زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده شده و این مساله را در میراث فقهی‌شان مطرح نمودند. آنچه در پی می‌آید نمونه‌هایی از آراء فقهاء امامیه در این‌باره است.
شیخ صدوق (رحمة‌الله‌علیه) در کتاب «ثواب الاعمال» زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) را از جمله کارهای مستحبی بر می‌شمرد و دو روایت «مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یرِیدُ زِیارَةَ قَبْرِ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی (علیه‌السّلام) اِنْ کَانَ مَاشِیاً...» و روایت «اِنَّ الرَّجُلَ لَیَخْرُجُ اِلَی قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع فَلَهُ اِذَا خَرَجَ مِنْ اَهْلِهِ بِاَوَّلِ خُطْوَةٍ...» را لابلای مجموعه روایات این قسمت می‌آورد.
شیخ مفید (رحمة‌الله‌علیه) در کتاب «
المزار» روایت «مَن خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص اِنْ کَانَ مَاشِیاً...» را ضمن مجموعه روایات پیشین آورده است.
شیخ طوسی (رحمة‌الله‌علیه) در کتاب فقهی «
تهذیب الاحکام» همین روایت را در باب «فضل زیارة الحسین علیه‌السلام» آورده است.
صاحب وسائل از مجموع روایات ائمه (علیهم‌السلام)، استحباب پیاده‌روی برای زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) را استفاده می‌کند و باب مستقلی را تحت عنوان «بَابُ اسْتِحْبَابِ الْمَشْی اِلَی زِیارَةِ الْحُسَین علیه‌السلام» می‌گشاید.
بر پایه آنچه گذشت؛ چنین نتیجه حاصل شد که زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده، نمونه‌ی بارز احیاء امر اهل بیت (علیهم‌السّلام) است. همچنین با استناد به روایاتی که
زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده را ترغیب نموده، و روایاتی که قدم برداشتن در مسیر زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) را دارای
اجر و
پاداش می‌داند، زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) با پای پیاده از جمله در ایام
اربعین حسینی، نه تنها یک
مستحب عادی است بلکه
ائمه (علیهم‌السّلام) به این اَمر عنایت داشتند و
شیعیان را بدان تشویق فراوان نمودند. در پایان بیان شد که این مساله از منظر فقه امامیه قطعا مستحب است.
موسسه ولیعصر، برگرفته از مقاله «آیا پیاده روی برای زیارت امام حسین علیه السلام مستند دینی دارد؟»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۲/۱۹.
