• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مروان بن ابی حفصه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


دیگر کاربردها: مروان (ابهام‌زدایی).

ابوسمط مروان بن سلیمان یمامی (۱۰۵-۱۸۹ق)، از شاعران برجسته عصر خویش بود که خلفای بنی عباس را مدح می‌کرد. خاندان وی که بیشتر یهودی بودند، با اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بسیار دشمنی می‌ورزیدند و به سبب سروده‌اش بر ضد اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به دست صالح بن عطیه در بغداد کشته شد.


ابوسمط مروان بن سلیمان بن یحیی بن ابی حفصه اموی یمامی رشیدی، ایرانی الاصل بود. در یمامه زاده شد
[۱] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
و در همان‌جا پرورش یافت.
[۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۰۸.    
او قبل از بیست سالگی شعر می‌سرود.
[۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
با اشعار قدما آشنایی داشت
[۴] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
و از شاعران برجسته عصر خویش به‌شمار می‌رفت.
[۵] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۱۸۹.    
خانواده وی همگی شاعر بودند.
[۶] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۶.    
راویانی چون خلف احمر و اصمعی
[۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۲، ص۳۹۰.    
اشعار او را روایت کرده‌اند. گویند که وی علم لغت نمی‌دانست، همچنین اشعار دیگران را در برابر مبلغ ناچیزی خریداری، و سپس آن را منقح می‌ساخت.
[۸] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۲۹۹.    
او بیشتر اشعارش را از دعامة بن عبدالله طائی یمامی گرفته است.
[۹] مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۳۲۰.    
مروان به بغداد رفت و خلفای بنی عباس را مدح گفت،
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۴۷۹.    
به ویژه با هجو علویان به دربار هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) راه یافت.
[۱۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
خاندان وی که بیشتر یهودی بودند، با اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بسیار دشمنی می‌ورزیدند.
[۱۲] مرزبانی، محمد بن عمران، معجم الشعراء، ص۳۷۴.    
او از راه مدح خلفا و حاکمان وقت، ثروت زیادی‌ اندوخت.
[۱۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
با این همه او بسیار بخل می‌ورزید.
[۱۴] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۲۹۵.    


علی‌رغم اینکه طبری می‌گوید که مروان درباره یکی از حوادث سال ۱۸۹ق شعر سروده است
[۱۵] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۸، ص۳۱۸.    
و این، حکایت از زنده بودنش در آن سال دارد، خطیب بغدادی معتقد است که وی در سال ۱۸۱ یا ۱۸۲ق
[۱۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۷.    
به سبب سروده‌اش بر ضد اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به دست صالح بن عطیه در بغداد کشته شد
[۱۷] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۳۰۸.    
و در مقبره نصر بن مالک به خاک سپرده شد.
[۱۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۷.    


اشعار وی سیصد ورقه است.
[۱۹] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۶.    
قصیده لامیه او که افزون بر شصت بیت می‌باشد، موجود است.
[۲۰] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۱۳.
[۲۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۳۷۲.    
[۲۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۰۸.    
[۲۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۲۲۰.    
[۲۴] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۲۵۶.
[۲۵] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۴۵۹.
[۲۶] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۱۰۶.    
[۲۷] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۱، ص۱۲۲.    
[۲۸] ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۵۱.    
[۲۹] عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲.    
[۳۰] مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۳۱۸.    
[۳۱] نویری، احمد بن عبدالوهاب، نهایة الارب، ج۳، ص۱۸۷.    
[۳۲] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۳۲۵.    


۱. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۰۸.    
۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
۴. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۲۱۳.
۵. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۵، ص۱۸۹.    
۶. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۶.    
۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۲، ص۳۹۰.    
۸. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۲۹۹.    
۹. ↑ مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۳۲۰.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۸، ص۴۷۹.    
۱۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
۱۲. ↑ مرزبانی، محمد بن عمران، معجم الشعراء، ص۳۷۴.    
۱۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۴.    
۱۴. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۲۹۵.    
۱۵. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۸، ص۳۱۸.    
۱۶. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۷.    
۱۷. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۳۰۸.    
۱۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۱۴۷.    
۱۹. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۶.    
۲۰. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۱۳.
۲۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۳۷۲.    
۲۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۰۸.    
۲۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۲۲۰.    
۲۴. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۲۵۶.
۲۵. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱، ص۴۵۹.
۲۶. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۱۰۶.    
۲۷. ↑ ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۱، ص۱۲۲.    
۲۸. ↑ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۷۵۱.    
۲۹. ↑ عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۴۲.    
۳۰. ↑ مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۳۱۸.    
۳۱. ↑ نویری، احمد بن عبدالوهاب، نهایة الارب، ج۳، ص۱۸۷.    
۳۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۳۲۵.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۵۸، برگرفته از مقاله «مروان یمامی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 189 (قمری) | دشمنان اهل بیت | زادگان سال 105 (قمری) | شاعران خلفای عباسی | شاعران عرب قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | مؤلفان قرن 2 (قمری)
جعبه ابزار