مرثیه سرایی عقبة بن عمرو السهمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مرثیه سرایی عقبة بن عمرو السهمی، از مباحث مرتبط به تاریخچه عزاداری برای امام حسین (علیه‌السّلام) است. پس از
واقعه عاشورا و
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام)، بسیاری از شخصیت‌های سرشناس جهان اسلام تحت تاثیر مظلومیت آن حضرت، به مرثیه‌سرایی و سوگواری پرداختند. مضامین مطرح شده در این مرثیه‌ها از یک طرف مظلومیت، عزت و عظمت اهل بیت و شهادت امام حسین و یارانش در کربلا، و از دیگر سو محکومیت جنایت دشمنان و قاتلان اهل بیت بوده است. یکی از نخستین شاعران مرثیه‌سرا برای شهادت امام حسین (علیه‌السّلام)،
عقبة بن عمرو السهمی است.
عُقْبة بن عمرو سَهْمی، از بنی سهم بن عوف بن غالب، به گزارش برخی منابع نخستین کسی است که در رثای امام حسین (علیه‌السّلام)، شعر گفت. در منابع، نام وی، مختلف بیان شده: در
مثیر الاحزان، «عُقْبة بن عمر سهمی» آمده است، در
مقتل الحسین خوارزمی، «عقبة بن عمیق سهمی» آمده است
و در
تذکرة الخواصّ، «عقبة بن عمرو عبسی» ثبت شده است.
شیخ مفید و
خوارزمی و
سبط ابن جوزی،
عقبة بن عمرو السهمی را نخستین کسی دانسته انـد که در رثای امام حسین (علیه‌السّلام) شعر سروده است.
این مرثیه از اوست:
| اذَا العَینُ قَرَّت فِی الحَیاةِ وَاَنتُمُ | | تَخافونَ فِی الدُّنیا فَاَظلَمَ نورُها |
| مَرَرتُ عَلی قَبرِ الحُسَینِ بِکَربَلا | | فَفاضَت عَلَیهِ مِن دُموعی غَزیرُها |
| فَما زِلتُ ارثیهِ واَبکی لِشَجوِهِ | | ویُسعِدُ عَینی دَمعُها وزفیرُها |
| وبَکَیتُ مِن بَعدِ الحُسَینِ عَصائِبا | | اطافَت بِهِ مِن جانِبَیها قُبورُها |
| سَلامٌ عَلی اهلِ القُبورِ بِکَربَلا | | وقَلَّ لَها مِنِّی سَلامٌ یَزورُها |
| سَلامٌ بِآصالِ العَشِیِّ وبِالضُّحی | | تُؤَدّیهِ نَکباءُ الرِّیاحِ ومورُها |
| ولا بَرِحَ الوُفَّادُ زُوَّارُ قَبرِهِ | | یَفوحُ عَلَیهِم مِسکُها وعَبیرُها |
| | |
• اگر شما در این جهان در ترس باشید، همان به که نور دیدگان من خاموش باد.
• بر قبر حسین (علیه‌السّلام) در کربلا گذر کردم و سیل اشکهایم برای او روانه شد.
• پیوسته برای او
گریه می‌کنم و در غم او مرثیه می‌خوانم و اشک و آه نیز به کمک چشمانم می‌آیند.
• در اطراف حسین (علیه‌السّلام) گروههایی را صدا کردم که قبرهایشان دو طرف قبرش را احاطه کرده است.
• سلام بر ساکنان قبرهایی که در کربلاست. این سلامی اندک است که از من به آنها می‌رسد.
• سلامی در شامگاه و در بامدادان که جریان بادها آن را به او برساند.
• پیوسته بر زائران قبر او رایحه
مشک و عبیرآمیز آن می‌وزد.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۳۴۸.
