مراحل تنبیه همسر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
قرآن روشهای تنبیهی همسر را طی مراحلی بیان می‌کند.
تنبیه همسر باید در آغاز از روشهای غیر فیزیکی و در نهایت از روش زدن و آن هم بدون شدت عمل باشد.
بی اعتنایی به همسر ناشزه و
ترک هم
خوابگی با او از جانب شوهر، اولین مرحله تنبیه وی است.
الرجال قوامون علی النساء... والـتی تخافون نشوزهن... واهجروهن فی المضاجع..
مردان، از آن جهت که خدا بعضی را بر بعضی برتری داده است، و از آن جهت که از مال خود
نفقه می‌دهند، بر زنان
تسلط دارند. پس زنان شایسته، فرمانبردارند و در
غیبت شوی عفیفند و فرمان خدای را نگاه می‌دارند. و آن زنان را که از نافرمانیشان بیم دارید،
اندرز دهید و از خوابگاهشان دوری کنید و بزنیدشان. اگر فرمانبرداری کردند، از آن پس دیگر راه بیداد پیش مگیرید. و خدا بلندپایه و بزرگ است
این برداشت بنا بر احتمالی که منظور از «واهجروهن فی المضاجح»
ترک هم خوابگی باشد.
زنانی که از عصیان آنها می‌ترسید و بیم دارید که در صدد تسلط بر شما برآیند و با شما بمخالفت پردازند، نخست آنها را
نصیحت کنید و اگر نصیحت، موثر واقع نشد، آنها را در بسترشان تنها گذارید، این معنی از
سعید بن جبیر است. وی گوید: منظور این است که از
آمیزش با ایشان خودداری کنید و علت اینکه به
ترک خوابگاه امر کرده، این است که
آمیزش ، مخصوص
خوابگاه است. حسن و
قتاده و عطا گوید: منظور این است که با آنها همخوابگی نکنند زیرا بدینوسیله حب و
بغض او نسبت بشوهر روشن می‌شود در صورتی که محبتی داشته باشد، طاقت نمی‌آورد و اگر محبتی ندارد صبر می‌کند. در روایت از
امام باقر علیه‌السّلام نقل شده است که: «در موقع خواب به او پشت می‌کند» فراء می‌گوید: منظور از بیم نافرمانی، علم به نافرمانی است زیرا
خوف گاهی بمعنای
علم بکار می‌رود.
زدن همسر ناشزه، آخرین مرحله
تنبیه از سوی شوهر است.
الرجال قوامون علی النساء... والـتی تخافون نشوزهن... واضربوهن..
از آن جهت که خدا بعضی را بر بعضی برتری داده است، و از آن جهت که از مال خود
نفقه می‌دهند، بر زنان تسلط دارند. پس زنان شایسته، فرمانبردارند و در غیبت شوی عفیفند و فرمان خدای را نگاه می‌دارند. و آن زنان را که از نافرمانیشان بیم دارید، اندرز دهید و از خوابگاهشان دوری کنید و بزنیدشان. اگر فرمانبرداری کردند، از آن پس دیگر راه بیداد پیش مگیرید. و خدا بلندپایه و بزرگ است
از معنای آیه می‌دانیم که بین این سه علاج ترتیب هست، و می‌خواهد بفرماید اول او را
موعظه کنید، اگر موعظه اثر نگذاشت با او
قهر کنید، و رختخوابتان را جدا سازید، و اگر این نیز مفید واقع نشد، او را بزنید دلیل بر این که رعایت تدریج و ترتیب لازم است این است که ترتیب نامبرده به حسب طبع نیز وسایل گوناگونی از کیفر دادن است، هر کس بخواهد کسی را کیفر کند طبیعتا اول از درجه ضعیف آن شروع می‌کند، و سپس به تدریج
کیفر را شدید و شدیدتر می‌سازد، بنا بر این ترتیبی که از آیه فهمیده می‌شود از
سیاق آن به دست می‌آید، نه از حرف واو.
در تنبیه (زدن) زن
ناشزه از زدن با شدت، لازم است پرهیز شود.
الرجال قوامون علی النساء... والـتی تخافون نشوزهن... واضربوهن..
از آن جهت که خدا بعضی را بر بعضی برتری داده است، و از آن جهت که از مال خود نفقه می‌دهند، بر زنان تسلط دارند. پس زنان شایسته، فرمانبردارند و در
غیبت شوی عفیفند و فرمان خدای را نگاه می‌دارند. و آن زنان را که از نافرمانیشان بیم دارید، اندرز دهید و از خوابگاهشان دوری کنید و بزنیدشان. اگر فرمانبرداری کردند، از آن پس دیگر راه بیداد پیش مگیرید. و خدا بلندپایه و بزرگ است
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره آیه یاد شده فرمود: ... آنان را بزنیداما زدن بدون شدت. :
و نیز از
امام باقر علیه‌السّلام نقل شده است: مقصود از زدن (در آیه شریفه) زدن با مسواک است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «احکام تنبیه همسر (قرآن)»
