مَدیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَدَی (به فتح میم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای غايت و نهايت شى‌ء است.
از مشتقات این کلمه در «
نهج البلاغه»:
•
تَمادى (به فتح تاء) به معنای ادامه
لجاجت است.
•
مُدْيه (به ضم میم و سکون دال) به معنى چاقو است و جمع آن مُدى (به ضم میم) است.
مواردی از این مادّه در «نهج البلاغه» آمده است.
مَدَى به معنای غايت و نهايت شى‌ء است.
«
بَلغ مُدْيَةَ الحَياة.» يعنى به آخر زندگى رسيد.
تَمادى به معنای ادامه لجاجت است.
مُدْيه (به ضم، فتح و كسر میم) به معنى چاقو است، جمع آن مُدى است.
برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره جريان
صفین به اهل شهرها نوشت:
«وَ مَنْ لَجَّ وَ تَمادَى فَهُوَ الرّاكِسُ الَّذي رانَ اللهُ عَلَى قَلْبِهِ.» «هر كه به
عهد خود پاىبند ماند او كسى است كه
خدا از
هلاکت نجاتش داده و هر كه لجاجت كرد و آن را ادامه داد او
آدم عهد شكنى است كه
خداوند در قلبش زنگار گذاشته است»
درباره
عذاب ظلم در روز
قیامت فرموده:
«لَيْسَ هُوَ جَرْحاً بِالْمُدَى وَ لا ضَرْباً بِالسِّياطِ، وَ لكِنَّهُ ما يُسْتَصْغَرُ ذلِكَ مَعَهُ.» «آن عذاب زخم زدن با چاقوها نيست و تازيانه زدن نيست بلكه عذابى است كه اين‌ها در مقابل آن كوچک است.»
حضرت به عمو زاده‌اش كه اموال را دزديد نوشت:
«فَضَحِّ رُوَيْداً فَكَأنَّكَ قَدْ بَلَغَتَ الْمَدَى، وَ دُفِنْتَ تَحْتَ الثَّرَى.» «آهسته بچران گويا كه به آخر عمرت رسيده و در زير خاک دفن شده‌اى.»
مواردی از این مادّه در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مدی»، ج۲، ص۹۶۹.
