• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ختل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




خَتَلَ (به فتح خاء و تاء و لام) از واژگان نهج‌ البلاغه و به معنی فريفتن و حيله كردن است. مُخَاتَل (به ضم میم و فتح خاء و تاء) به معنی حيله‌ها و كيدها است. از اين ماده پنج مورد در نهج البلاغه به كار رفته است.



خَتَلَ به معنی فريفتن و حيله كردن است. مُخَاتَل به معنی حيله‌ها و كيدها است. «خَتَلَهُ‌ خَتْلاً: خدَعهُ‌»


امام علی (علیه‌السلام) به خوارج فرمايد: «فَلَمْ آتِ بُجْراً... وَلاَ خَتَلْتُكُمْ عَنْ أَمْرِكُمْ، وَلاَ لبَّسْتُهُ عَلَيْكُمْ» «من كار ناپسندى براى شما نياورده‌ام و از كارتان شما را نفريفته‌ام و نه آن را بر شما مشتبه كرده‌ام.» (شرح‌های خطبه: )
«وَ أَسْتَعِينُهُ عَلَى مَدَاحِرِ الشَّيْطَانِ وَ مَزَاجِرِهِ، وَ الاعْتِصَامِ مِنْ حَبَائِلِهِ وَ مَخَاتِلِهِ» «از خدا مدد مى‌جويم بر طردهاى شيطان و راندن‌هاى او و محفوظ ماندن از دام‌ها و حيله‌هاى او.» (شرح‌های خطبه: )


از اين ماده پنج مورد در نهج البلاغه به كار رفته است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۲۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۳۶۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۸.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۷، خطبه ۱۲۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۲، خطبه ۱۲۵.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۸۴، خطبه ۱۲۷.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۷۵، خطبه ۱۲۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۴۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۴۷-۲۴۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۳۴۱-۳۴۲.    
۱۱. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۲۰۱.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۱۳.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامه، ج۲، ص۴۹، خطبه ۱۴۷.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۹، خطبه ۱۵۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۹، خطبه ۱۵۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۰۵.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۰۷.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۶، ص۲۰.    
۲۰. هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۶۹-۱۷۰.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۷.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۷، خطبه ۱۲۷.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ختل»، ج۱، ص۳۲۶.    






جعبه ابزار