محک (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَحْک (به فتح میم و سکون حاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
لجاجت و بد خلقى است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه؛
اِمْحاک (به کسر الف و سکون میم) به معنای غضب و لجاجت وا داشتن است. کلمه
اِمْحاک فقط یک بار در نهج البلاغه آمده است.
مَحْک (مثل عقل) به معنای لجاجت و بد خلقى است. «مَحَكَ الرجلُ مَحْكاً: نازع فى الكلام و تمادى فى اللجاجة»
اِمْحاک به معنای غضب و لجاجت وا داشتن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) به
مالک اشتر مى‌نويسد:
«ثُمَّ اخْتَرْ لِلْحُكْمِ بَيْنَ النَّاسِ أَفْضَلَ رَعِيَّتِكَ فِي نَفْسِكَ، مِمَّنْ لاَ تَضِيقُ بِهِ الاُْمُورُ، وَ لاَ تُمَحِّكُهُ الْخُصُومُ » «براى قضاوت ميان مردم بهترين رعبّت خود را اختيار كن از كسانی كه كار بر آنها تنگ نمى‌شود و مخاصمه كنندگان آنها را به لجاجت و غضب نمى‌آورند.»
(شرح‌های نامه:
) «لا تمحكه» از باب افعال است.
کلمه
امحاک فقط یک بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محک»، ج۲، ص۹۶۵.
