محمدرضا توسلی محلاتی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
توسلی محلاتی، محمد رضا، از نمایندگان
امام خمینی در
حج ۱۴۰۰ق./ ۱۳۵۹ ش. و ۱۴۰۱ ق./۱۳۶۰ ش. بود.
محمد رضا توسلی محلاتی به
سال ۱۳۰۹ش. در شهر
محلات زاده شد. پس از تحصیلات ابتدایی، در سال ۱۳۲۴ش. برای تحصیل دروس حوزوی به
قم رفت و از محضر اساتیدی مانند آیات عظام
حسین بروجردی ،
شهاب الدین مرعشی نجفی ،
مرتضی حائری ، امام خمینی و
حسینعلی منتظری بهره برد.
با آغاز نهضت امام خمینی به سال ۱۳۴۱ش. در مخالفت با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، در
قیام خونین پانزده خرداد شرکت نمود و در طول
انقلاب ، در پخش اعلامیه‌ها، تلگراف‌ها و نامه‌های امام خمینی تلاش فراوان کرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به
عضویت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمد و با هجرت امام خمینی به
تهران آمد. وی در سه دهه پایانی عمر خود، از اعضای ارشد دفتر امام خمینی در تهران بود و به عنوان مسؤول تنظیم ملاقات‌های امام و وکیل مالی ایشان و پاسخگوی مسائل شرعی فعالیت می‌کرد. با احتساب سال‌های حضور وی در بیت امام در قم، دوره این فعالیت به ۵۰ سال می‌رسد.
واگذاری مسؤولیت پاسخگویی به مسائل شرعی به وی در سال ۱۳۶۲ش. ، انتصاب به عضویت
مجامعی مانند شورای مرکزی
دبیرخانه ائمه جمعه در سال ۱۳۶۳ش. و هیئت مؤسس
جامعة الزهرا در سال ۱۳۶۸ش. و هیئت تدوین متمم قانون اساسی و
مجمع تشخیص مصلحت نظام ، و صدور اجازه نامه وکالت در امور حسبیه و شرعیه از سوی
امام خمینی به وی
که تنها برای چند تن صادر شده، نشانگر اعتماد امام خمینی به او است.
پس از رحلت امام خمینی نیز وی از سوی
آیت‌الله خامنه‌ای به عضویت در
مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد. به سال ۱۳۸۶ش. بر اثر سکته قلبی حین سخنرانی در همین
مجمع درگذشت.
توسلی در سال ۱۳۵۹ش. از سوی امام خمینی به عنوان نخستین سرپرست حجاج ایرانی منصوب شد. امام در این حکم یادآوری کرد که محتوای عظیم انسانی، روحانی، سیاسی، و
اجتماعی حج به بهترین وجه در نظر گرفته شود و حجاج عزیز از بعد
اجتماع انقلابی سالیانه اسلام آگاه گردند.
به رغم کاهش حاجیان ایرانی به کمتر از ده هزار نفر در سال به دلیل آغاز جنگ تحمیلی و قطع پروازها، با تدابیر وی نخستین مراسم
برائت در
حج برگزار شد و دستاوردهای انقلاب اسلامی به آگاهی حاجیان کشورهای مختلف رسید. در پی برخورد امنیتی دولت
عربستان و بازداشت شماری از حجاج، وی با جدیت به آزاد ساختن دستگیر شدگان همت گماشت.
توسلی در سال ۱۳۶۰ش. نیز همراه سید
علی هاشمی گلپایگانی ، سید
عبدالمجید ایروانی ،
حیدر علی جلالی و
سید حسن طاهری خرم آبادی از سوی
امام خمینی به سرپرستی حاجیان ایرانی منصوب گشت. امام خمینی در حکم خود به شورای پنج نفره، انجام باشکوه حج، رساندن پیام انقلاب اسلامی به دیگر مسلمانان، مقابله با تفرقه افکنی دشمنان اسلام، و پرهیز از هرگونه رفتار تفرقه انگیز را یادآوری کرد.
این شورا با انتخاب ۶۰ نفر از معتمدان برای نظارت و رسیدگی به مشکلات کاروان‌ها، ابلاغ تصمیمات شورا به حجاج، انتقال نظرات حاجیان به نمایندگان امام، و برخورد با حاجیان یا کاروان‌های متخلف، به مدیریت امور حج پرداخت.
برای دومین سال، مراسم
برائت از مشرکان به فرمان امام خمینی در
سال ۱۳۶۰ش. برگزار شد و به رغم مخالفت نیروهای امنیتی و سران
عربستان ، با تدبیر امیران حاج از جمله توسلی، مراسم برائت و
مناسک حج بدون مشکل انجام گشت.
در این سال، میان برخی حاجیان ایرانی و ماموران امنیتی درگیری رخ داد و برخورد سریع و قاطع مسؤولان حج ایرانی با حاجیان متخلف، موجب واگذاری مدیریت
مسجد نبوی به ایران گشت. نمایندگان امام خمینی همچنین مسجد نبوی را به صورت منظم اداره کردند که تحسین حاجیان دیگر کشورها را برانگیخت و زائران بدون دغدغه به زیارت و اعمال مستحب در مسجدالنبی پرداختند. برخی وهابی‌ها با این کار بی سابقه مخالف بودند؛ اما مسؤولان و دولت عربستان این کار را برای جلب رضایت نظام اسلامی ایران و امام خمینی اعلام کردند.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «توسلی محلاتی، محمد رضا».
