محمدعلی رضایی اصفهانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمدعلی رضایی اصفهانی، از اساتید برجسته
جامعة المصطفی العالمیه در
رشته علوم قرآن و حدیث و از قرآن‌پژوهان معاصر است. وی دارای مدرک دکتری در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه و
سطح چهار فقه و اصول و همچنین سطح چهار تخصصی در رشته تفسیر و علوم قرآن از
حوزه علمیه قم است. سابقه تدریس ایشان در جامعة المصطفی العالمیه بیش از ۳۰ سال است و در دانشگاه‌های اصفهان، علامه طباطبایی، رضوی، معارف و حوزه‌های علمیه
اصفهان،
قم و
مشهد نیز تدریس داشته‌اند. وی علاوه بر تدریس با تولید و نشر حدود ۵۰۰ مورد کتاب، مقاله و نرم‌افزار، موفق به کسب رتبه‌های متعدد علمی و پژوهشی، از جمله استاد نمونه کشور در سال ۱۳۹۰ شد. تصدی مسئولیت‌های علمی و اجرایی مختلف، طراحی بیش از ۲۰ رشته و گرایش دکتری و ارشد مصوب وزارت علوم، راهنمایی و مشاوره و داوری پایان‌نامه‌های متعدد، طراحی و پایه‌گذاری بیش از ۹۵ طرح و برنامه در حوزه و کشور و جریان‌سازی مطالعات میان رشته‌ای قرآن و علوم در کشور، از دیگر فعالیت‌های علمی ایشان است.
![]()
محمدعلی رضایی در تاریخ یکم اردیبهشت سال ۱۳۴۱ شمسی در خانواده‌ای مذهبی در رهنان اصفهان متولد شد. او دوره دبستان و راهنمایی را در محل تولد خود گذراند و دوره متوسطه را در شهر اصفهان در دبیرستان شهید صدیقی (خوارزمی) به پایان رساند.
محمدعلی رضایی در سال ۱۳۶۰ در جهبه‌های جنگ تحمیلی حضور یافت و در سال ۱۳۶۱ وارد
حوزه علمیه اصفهان (مدرسه ذوالفقار) شد و تا دوره سطح عالی و یک سال خارج را در آن حوزه گذراند.
او در سال ۱۳۶۹ وارد
حوزه علمیه قم شد و به مدت ده سال در
درس خارج اساتیدی همچون آیات عظام
فاضل لنکرانی،
مکارم شیرازی،
معرفت،
صالحی مازندرانی و
وحید خراسانی حاضر شد. وی در سال ۱۳۷۲ وارد
دانشگاه تربیت مدرس قم شد و بعد از ۳ سال موفق به گذراندن دوره فوق لیسانس شد در سال ۱۳۷۲ در
درس خارج فقه و اصول آیت‌الله صالحی مازندرانی شرکت نموده مدت ۵ سال از محضر ایشان کسب فیض می‌نماید. در همین ایام در رشته دکترای علوم قرآن دانشگاه آزاد پذیرفته شده بعد از ۳ سال موفق به اخذ درجه دکتری می‌شود.
محمدعلی رضایی اصفهانی، مفسر قرآن و دانشمند علوم قرآنی، دارای فعالیت‌های علمی گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف تفسیر، علوم قرآن، قرآن و علم، و ترویج فرهنگ قرآن است. از جمله فعالیت‌های شاخص ایشان علاوه بر تدریس در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، می‌توان به تألیف بیش از ۱۰۰ جلد کتاب و ۳۰۰ مقاله، تأسیس نخستین انجمن علمی قرآن‌پژوهی حوزه علمیه قم، برنامه‌ریزی کارشناسی علوم قرآن و حدیث جامعة المصطفی العالمیه، تأسیس نخستین مرکز پژوهشی قرآنی کشور، راه اندازى مجله تخصصى «قرآن پژوهى خاورشناسان»، پایه گذارى دوره «تربیت مدرس» و «تربیت محقق تفسیر و علوم قرآن» در قم و اجرای برنامه‌های متعدد تلویزیونی و رادیویی اشاره نمود. توجه به مباحث بین‌رشته‌ای قرآن و علوم از دیگر ویژگی‌های بارز فعالیت‌های علمی ایشان است که در تأسیس گروه «قرآن و علم» در مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی، برگزاری همایش‌ها و نشست‌های علمی، و انتشار مقالات و کتاب‌ها در این زمینه نمود پیدا کرده است. ایشان در طول فعالیت علمی خود افتخارات و دستاوردهای متعددی کسب کرده‌اند که برخی از آنها به شرح زیر است:
• تولید و نشر حدود ۵۰۰ مورد کتاب، مقاله و نرم افزار؛
• احراز ۳۷ رتبه علمی و پژوهشی، از جمله استاد نمونه کشور ایران در سال ۱۳۹۰؛
• برگزاری بیش از ۲۰۰۰ ساعت برنامه در صدا و سیما؛
• تدریس بیش از ۳۵ سال در دانشگاه‌ها و مراکز علمی داخل و خارج از کشور؛
• تصدی حدود ۴۰ مسئولیت علمی و اجرایی؛
• طراحی بیش از ۲۰ رشته و گرایش دکتری و ارشد مصوب وزارت علوم؛
• راهنمایی و مشاوره و داوری بیش از ۲۰۰ پایان‌نامه؛
• طراحی و پایه‌گذاری بیش از ۹۵ طرح و برنامه در حوزه و کشور؛
• جریان‌سازی مطالعات میان رشته‌ای قرآن و علوم در کشور.
محمدعلی رضایی اصفهانی در طول فعالیت علمی خود افتخارات و رتبه‌های متعددی کسب کرده‌اند که برخی از مهمترین آنها به شرح زیر است:
• رتبه اول اساتید دانشگاه اصفهان (در گروه معارف)؛
• رتبه اول اساتید جامعه المصطفی العالمیه (کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث)؛
• رتبه اول پایان‌نامه‌های قرآنی کشور؛
• رتبه برتر مقالات همایش‌های علمی متعدد؛
• رتبه اول کتاب اساتید، المپیاد بین‌المللی قرآن و حدیث؛
• استاد برگزیده دانشگاه‌های کشور؛
• پژوهشگر برتر استان اصفهان؛
• قرآن‌پژوه برتر کشور؛
• رتبه اول پژوهشگران جامعه المصطفی العالمیه؛
• رتبه برتر مدرسان تفسیر؛
• رتبه اول مدرسان جامعه المصطفی العالمیه؛
• خادم قرآن در حوزه پژوهش؛
• استاد خبره اساتید بسیجی دانشگاه‌های استان قم؛
• رتبه اول مقاله در همایش‌های بین‌المللی؛
• رتبه اول پژوهش و رتبه برتر جشنواره
شیخ طوسی و ... .
محمدعلی رضایی اصفهانی، در زمینه‌های مختلف تفسیر و علوم قرآنی، قرآن و حدیث، قرآن و علم، قرآن و مباحث میان رشته ای قرآن، آثار و تالیفات متعددی دارد که تعداد کتابهای منتشر شده ایشان تا سال ۱۴۰۲ حدود ۱۱۰ اثر می‌باشد. برخی از مهمترین تالیفات ایشان در حوزه تفسیر و علوم قرآنی عبارتند از:
• تفسیر قرآن مهر (۲۲ جلد): این تفسیر، تفسیری روایی-ترتیبی است که با نثری روان و قابل فهم برای عموم مردم نگاشته شده است.
• پرسش‌ها و پاسخ‌های قرآنی جوانان (۱۲ جلد): این کتاب به پرسش‌های رایج جوانان در مورد قرآن پاسخ می‌دهد.
• تفسیر موضوعی قرآن و جامعه (۷ جلد): این تفسیر به بررسی موضوعات اجتماعی در قرآن کریم می‌پردازد.
• قرآن و تربیت (تفسیر موضوعی میان‌رشته‌ای) (۶ جلد): این تفسیر به بررسی موضوعات تربیتی در قرآن کریم می‌پردازد.
• بررسی مبانی کتاب «نقد قرآن»: این کتاب به بررسی مبانی کتاب «نقد قرآن» اثر
سروش دباغ می‌پردازد.
• آشنایی با روش‌های تفسیر قرآن: این کتاب به بررسی روش‌های مختلف تفسیر قرآن، از جمله
تفسیر روایی،
تفسیر عقلی،
تفسیر ادبی و
تفسیر علمی می‌پردازد.
• درآمدی بر روش‌شناسی مطالعات قرآن و علوم انسانی: این کتاب به بررسی روش‌شناسی مطالعات قرآن و
علوم انسانی، از جمله روش تطبیقی، روش تحلیلی و روش تفسیری می‌پردازد.
• منطق تفسیر قرآن: این کتاب به مبانی و روش‌های تفسیر قرآن می‌پردازد.
• منطق ترجمه قرآن: این کتاب به مبانی و روش‌های ترجمه قرآن می‌پردازد.
• پژوهشی در اعجاز علمی قرآن: این کتاب به بررسی اعجاز علمی قرآن از منظر علمی می‌پردازد.
• اعجازها و شگفتی‌های علمی قرآن: این کتاب به بررسی اعجازهای علمی قرآن در زمینه‌های مختلف، از جمله علم پزشکی، علم نجوم و علم زمین‌شناسی می‌پردازد.
• ترجمه جمعی قرآن: این ترجمه حاصل کار گروهی از اساتید حوزه و دانشگاه است که در سال ۱۳۸۴ منتشر شد.
علاوه بر این، ایشان در زمینه‌های دیگر نیز تالیفاتی دارند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• آموزه‌های تربیتی عاشورا: این کتاب به بررسی آموزه‌های تربیتی
واقعه عاشورا، از جمله درس‌های
ایثار، فداکاری،
صبر و
استقامت می‌پردازد.
• رابطه علم و دین در غرب: این کتاب به بررسی رابطه
علم و
دین در غرب از منظر تاریخی و فلسفی می‌پردازد.
• روش‌های تحصیل و تدریس در حوزه‌های علمیه: این کتاب به بررسی روش‌های تحصیل و تدریس در حوزه‌های علمیه می‌پردازد.
علاوه بر تالیفات ذکر شده، ایشان بیش از ۳۰۰ مقاله در مجلات علمی و همایش‌های ملی و بین‌المللی ارائه داده‌اند. برخی از مقالات ایشان در زمینه تفسیر و علوم قرآنی عبارتند از:
اعجاز اخلاقی قرآن کریم، تاریخچه و ویژگی‌ها، اعجاز علمی قرآن از دیدگاه دکتر طاهر القادری، اعجاز علمی قرآن از منظر
آیت‌الله فاضل لنکرانی، اهداف
بیداری اسلامی از منظر قرآن کریم، آسیب‌شناسی تفسیر علمی با تأکید بر
تفسیر پرتوی از قرآن، آشنایی با روش‌های تفسیر قرآن، احادیث تأثیر سوره‌ها در درمان بیماری‌های جسمی، اقتباس قصص قرآن از عهدین و نقد نظریه درّه حداد، بررسی حدیث تأبیر النخل، بررسی حکم سکوت و استماع شنوندگان هنگام
قرائت قرآن، بررسی رابطه قرآن و علم و راهکار حل تعارض ظاهری آنها، بررسی دیدگاه اسماء افسر الدین در مورد «
شفاعت»، بررسی دیدگاه
بنت الشاطی در انکار اعجاز علمی قرآن، بررسی دیدگاه‌های مستشرقان درباره
نسخ آیات قرآن، بررسی مقاله «ابزارهایی برای مطالعه علمی قرآن»، بررسی مقاله «ترجمه‌های قرآن» از بوبتسین، بررسی مقاله قرآن و علم دائرة‌المعارف الیورلیمن، بررسی مقاله نگرش‌های انتقادی معاصر و قرآن، بررسی و نقد دائره المعارف لیدن، بررسی ترجمه قرآن کریم به زبان آلمانی، بهداشت روانی اقتصادی در اجتماع از منظر قرآن و حدیث، بیان و نقد دیدگاه مستشرقان درباره
اعجاز قرآن، بازپژوهشی سویه های تربیت معنوی سبک زندگی اسلامی، تجلی جاودانگی قرآن در
قاعده جری، تبارشناسی علوم پزشکی از منظر حدیث، مبانی و اصول
جهاد کبیر بر پایه قرآن کریم، بررسی موجودات هوشمند فرازمینی از منظر مفسران قرآن و ... .
برخی از آثار محمدعلی رضایی اصفهانی به زبان‌های متعددی همچون انگلیسی، ترکی، عربی، اردو و هندی ترجمه شده است که برخی از آنها به شرح زیر است:
تفسیر قرآن مهر، قرآن و علوم جدید، منطق ترجمه قرآن، منطق تفسیر، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، آموزه‌های تربیتی عاشورا، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، سیمای سوره‌های قرآن، انس با قرآن، تفسیر مقدماتی، درآمدی بر تفسیر علمی، و ... .
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، شخصیت‌شناسی محمدعلی رضایی اصفهانی، تاریخ بازیابی:۱۴۰۲/۱۲/۱۹.
