محمد تریکی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تُرَیکی، محمد بن احمد، فقیه
مالکی اهل تونس در
قرن نهم است.
موطن اصلی اجداد تریکی شهر آمِد در مغرب
رود دجله بود.
جد پدری او با خانواده‌اش به دمشق مهاجرت کرد و در آنجا ساکن شد.
پدرش پس از مدتی در
تونس اقامت گزید.
تریکی در ۸۲۰ در
تونس به دنیا آمد، از کودکی به فراگیری علوم روی آورد، در هفت سالگی
قرآن را حفظ کرد و در ده سالگی
قرائات سبع را از ابوالقاسم بُرزُلی آموخت.
وی
فقه ،
علوم عربی ،
معانی و
بیان ،
عروض ، حساب و فرایض را نزد استادان
تونسی فرا گرفت و در ۸۴۹ به قاهره و از آنجا به
مکه رفت و پس از انجام مناسک
حج ، به قاهره بازگشت و در آنجا اقامت گزید و با علمای بزرگ آنجا، از جمله
ابن حجر عسقلانی ، مراوده یافت .
وی از ابن حجر بهره‌های علمی فراوان برد.
محمد شمس الدین سخاوی، مؤلف الضوءاللامع ، در مجالس درس ابن حجر با تریکی همدرس بوده است.
تریکی در ۸۵۲ در دمشق
قاضی مالکیان شد، اما پس از مدتی از آن سمت انصراف داد.
پس از درگذشت ابن حجر در ۸۵۲، تریکی به ریاست کتابخانه محمودیه برگزیده شد.
مدتی بعد به
تونس برگشت و
مفتی و خطیب
مسجد ابومحمد حفصی و مدرّس مدرسه منتَصریه گردید.
در ۸۶۴ ناظر اوقاف شد و تا ۸۷۴ در این سمت باقی بود، سپس ناظر جامع زیتونه و قاضی عسکر شد.
سخاوی ، تریکی را سست عقیده خوانده و گفته است که به همین سبب کسانی مثل بقاعی وی را نکوهش می‌کرده‌اند.
تریکی در ۸۹۴ درگذشت.
مهم‌ترین اثر او،
اکمال الأمل فی شرح الجُمَل ، شرحی بر الجُمل خونجی شافعی (متوفی ۶۲۴) در
منطق است.
(۱) محمدبن یحیی بدرالدین قرافی، توشیح الدیباج و حلیة الابتهاج، تحقیق و تقدیم احمد شتیوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۲) محمدبن عبدالرحمان سخاوی، الضوء اللامع لاهل القرن التاسع، قاهره (۱۳۵۴ـ ۱۳۵۵).
(۳) محمد محفوظ، تراجم المؤلفین التونسیین، بیروت ۱۹۸۲ـ ۱۹۸۶.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد تریکی»، شماره۳۵۱۳.
