• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن اسماعیل ترمذی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابواسماعیل محمد بن اسماعیل ترمذی (پس از ۱۹۰-۲۸۰ق)، قاضی، مفسر، فقیه حنبلی مذهب قرن سوم هجری قمری در بغداد بود که در آگاهی نسبت به مذهب اهل‌سنت شهرت داشت.


ابواسماعیل محمد بن اسماعیل بن یوسف سلمی ترمذی بغدادی سالمی، بعد از سال ۱۹۰ق متولد شد.
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۴۲.    
به نوشته ابوسعد سمعانی، اصل وی از ترمذ، اما خود اهل بغداد بود.
[۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۵.    
از دوران حیات آموزشی وی اطلاعات تفصیلی وجود ندارد، اما آورده‌اند که برای کسب علم سفرهایی به حجاز، شام و مصر داشت
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۴۲.    
و از کسانی چون محمد بن عبدالله انصاری، ابونعیم، حسن بن سوار بغوی و اسحاق بن محمد فروی حدیث شنید.
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۴۳۹.    
ترمذی قاضی،
[۵] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۳۲۸.    
مفسر،
[۶] نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۲، ص۴۹۴.    
فقیه، خوش فهم، مورد وثوق و در آگاهی نسبت به مذهب اهل‌سنت شهرت داشت. او برای گسترش دانش خویش نیز سفرهایی داشت و در بغداد به نقل حدیث پرداخت و بزرگانی مانند ابوبکر بن ابی الدنیا، یحیی بن محمد بن صاعد، قاضی ابوعبدالله محاملی، محمد بن مخلد دوری، ابوبکر شافعی، ابوعیسی ترمذی و ابوعبدالرحمان نسائی از او بهره گرفتند.
[۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۴۱.    
ابن ابی یعلی نام وی را در زمره فقها و محدثان حنبلی مذهب ذکر کرده است.
[۸] ابن ابی یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۲۷۹.    
کتاب ناسخ القرآن و منسوخه اثر اوست.
[۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، ج۲، ص۱۰۹.    


وی در رمضان سال ۲۸۰ق درگذشت و در کنار قبر احمد بن حنبل به خاک سپرده شد.
[۱۰] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۴، ص۴۹۱.    
برخی زمان فوت او را سال ۲۷۵ق یا‌ اندکی قبل و یا بعد از آن ذکر کرده‌اند.
[۱۱] ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۹، ص۱۵۱.    
[۱۲] ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۱۹۰.    
[۱۳] وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۱، ص۷۷.    
[۱۴] وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۱، ص۲۰۲.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۴۰۳.    
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۱۳۵.    
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۱۵۴.
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، المعین فی طبقات المحدثین، ص۹۹.    
[۱۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۶۹.    
[۲۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۲۱۲.
[۲۱] ابن جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۲، ص۱۰۲.    
[۲۲] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۴۶۵.    
[۲۳] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۴۶۸.    
[۲۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۳۳۰.    
[۲۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۲۰.    
[۲۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۶۲.    


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۴۲.    
۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۵.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۴۲.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۰، ص۴۳۹.    
۵. ↑ خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۳۲۸.    
۶. ↑ نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۲، ص۴۹۴.    
۷. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۴۱.    
۸. ↑ ابن ابی یعلی، محمد بن محمد، طبقات الحنابله، ج۱، ص۲۷۹.    
۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، ج۲، ص۱۰۹.    
۱۰. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۲۴، ص۴۹۱.    
۱۱. ↑ ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۹، ص۱۵۱.    
۱۲. ↑ ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۱۹۰.    
۱۳. ↑ وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۱، ص۷۷.    
۱۴. ↑ وکیع ضبی، محمد بن خلف، اخبار القضاة، ج۱، ص۲۰۲.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۴۰۳.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۱۳۵.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۱۵۴.
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، المعین فی طبقات المحدثین، ص۹۹.    
۱۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۶۹.    
۲۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲، ص۲۱۲.
۲۱. ↑ ابن جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۲، ص۱۰۲.    
۲۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۴۶۵.    
۲۳. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ص۴۶۸.    
۲۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۳۳۰.    
۲۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۲۰.    
۲۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۹، ص۶۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۷۶، برگرفته از مقاله «محمد ترمذی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 280 (قمری) | زادگان سال 190 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | فقهای اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | فقهای حنبلی | قاضیان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | قاضیان بغداد | مؤلفان قرن 3 (قمری) | مفسران اهل سنت قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار