ابن‌حاج ابوعبدالله محمد بن ابرهیم جذامی غرناطی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِ حاج، ابوعبدالله محمد بن ابراهیم جذامى غرناطى (د پس از ۵۴۰ ق/ ۱۱۴۵م)، معروف به ابن حاج و قنیقل،
فقیه، متکلم و نحوی بوده است.
سیوطی شهرت وی را
فنقل ضبط کرده که احتمالاً تصحیف همان
قنیقل است.
ابن ابار که نزدیک‌ترین مأخذ به روزگار اوست، اطلاعات بسیار اندکى درباره وی به دست داده و تنها به ذکر نام و چند نکته مختصر بسنده کرده است.
وی ظاهراً در غرناطه متولد شده است.
ابن حاج از استادانى چون
ابوبکر غالب بن عطیه،
ابوالحسن بن باذش و
ابومحمد بن عتّاب دانش آموخت
و در
ادبیات و
علم کلام تبحر یافت. سیوطى
از وی به عنوان فقیهى آگاه به
نحو و ادب یاد کرده است.
ابن حاج به تدریس نیز اشتغال داشته و به گفته
مراکشی قرائت،
فقه،
ادبیات و کلام تدریس مى‌کرده است. از شاگردان وی،
ابوالحجاج ثغری تنها کسى است که ابن ابار
شایسته ذکر دانسته است. سیوطى و مراکشى
از چند تن دیگر نیز که از وی روایت کرده‌اند، نام برده‌اند.
ابن حاج همچنین مدتى در
جیان و برخى نقاط دیگر عهده‌دار منصب قضا بوده است.
درباره سال درگذشت وی اختلافى نیست، اما محل درگذشت وی را سیوطى در
مُرسیه و مراکشى در
غرناطه دانسته است.
ظاهراً ابن حاج هیچ گونه تألیفى نداشته است.
۱) ابن ابار، محمد، التکملة لکتاب الصلة، به کوشش عزت عطار الحسینى، قاهره، ۱۹۵۶م.
۲) سیوطى، بغیة الوعاة، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/ ۱۹۶۴م.
۳) مراکشى، محمد، الذیل و التکملة، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۷۳م.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن حاج»، ج۳، ص۱۰۶۳.
