محله بوقان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بوقان، ناحیه‌ای قدیمی در
سرزمین سند (در
پاکستان امروزی) بود.
در نقشه‌های جغرافیایی کنونی، نامی از بوقان دیده نمی‌شود، ولی وجود آن از اواسط قرن اول هجری تا اواخر قرن سوم هجری در منطقه سجستان (سیستان) محرز است. این ناحیه در
جنوب قندهار و
شمال قیقان /کیکان و در
مغرب ملتان /مولتان واقع بوده، آنجا که جلگ هموار ناحیه سجستان در قسمت جنوب شرقی تمام می‌شده و به ارتفاعاتی نسبتاً بلند می‌رسیده است. بوقان بین ْ۳۰ تا ْ۳۲ عرض شمالی و ْ۶۵ تا ْ۶۷ طول شرقی، در شمال شرقی
دریای عمان بوده
و جنوبی‌‌ترین نقطه آن، حدود هشت درجه با
مدار رأس السرطان فاصله داشته است.
فتوح البلدان بلاذری، قدیمترین منبعی است که در آن نام بوقان و قیقان، به مناسبت ذکر فتوحات دوران
خلافت معاویه ، آمده است.
زیاد، والی
بصره ، منذِرِ بن جارود عَبْدی مکنی به ابوالاشعث را بر سرحدّات
هند ولایت داد و او به غزای بوقان و قیقان رفت و در این نبرد پیروز شد. اهالی این ناحیه بعد از این فتح
مسلمان شدند
بعد از مرگ منذر، عبیدالله، پسر و جانشین زیاد، سَنان بن سَلَمه را به جای او گماشت
و حَریّ بن حَریّ باهلی، فرمانده نیروهای جنگی سنان بن سلمه شد.
در دوره خلافت
معتصم عباسی (۲۲۳ـ۲۲۷) عمران بن موسی بن یحیی بن خالد برمکی در ناحیه بوقان شهری ساخت و آن را بیضاء نامید.
این شهر، در اراضی غربی شاخابه سند نزدیک بوقان، جهت سرکوبی قبایل شورشی و ایجاد امنیتِ
پادگان نظامی آنجا، بنا شد، ولی ظاهراً ترقی نکرد، زیرا بعد از این عصر، جهانگردان، جغرافی‌نویسان و مورخان دیگر از آن ذکری نکرده‌اند.
(۱) احمد بن یحیی بلاذری، فتوح البلدان، ترجمه و مقدمه از محمد توکل، تهران ۱۳۶۷ ش.
(۲) عبدالحی حبیبی، تاریخ افغانستان بعد از اسلام، تهران ۱۳۶۳ ش.
(۳) حسین مونس، اطلس تاریخ اسلام، قاهره ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
(۴) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
(۵) احمد بن اسحاق یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، تهران ۱۳۵۶ ش .
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محله بوقان»، شماره۲۱۰۰.
