محله بوقا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بوقا، محلی در
شمال سوریه که چیزی از آن باقی نمانده است.
اصل این نام به احتمال قوی سُریانی و به معنای «پَشه» است، ولامنس وضعیت
مردابی محل را از همین معنا استنتاج کرده است. این نام در متون عربی قرون اولیه
اسلام آمده است. از تاریخ باستانی آن چیزی نمی‌دانیم، ابوعُبیده در شرح فتح اَنطاکیه و قِنَّسرین (=قریه‌ای در شام) از آن نام برده، و ظاهراً در عصر
امویان اهمیت ویژه‌ای داشته است. این محل، که با سرزمین جَراجِمه همسایه بوده، سرزمینی که به گفته بلاذری در جَبَل لُکّام (اَمانوس (کوه‌هایی در شمال انطاکیه که امروزه «قِزِل داغ» نامیده می‌شود)) بین بَیاس /پَیاس و بوقا جای داشته،
یکی از جاهایی است که در زمان
معاویه یا ولید برای استقرار زُطّها ی سِند در نظر گرفته شده بود که با احشام خود از
عراق آمدند و در آن مستقر شدند. در عهد
هشام بن عبدالملک (۱۰۵ـ ۱۲۵)،
خلیفه اموی، با بنای قلعه‌ای در این محل، وضع دفاعی شهر بهبود یافت. در ۳۳۸، رومیان شرقی، شهر را محاصره کردند. در حمله لئو فوکاس (در سده چهارم/ دهم) به
شام ، این شهر جزو عواصم بود، اما ابن شدّاد و یاقوت
حموی در قرن ششم ظاهراً این شهر را در وضع پیش از آن وصف کرده‌اند. معلوم نیست که این محل در پی چه حوادثی ویران یا ترک شده، اما به هر حال در جنگ‌های صلیبی اهمیت پیشین خود را از دست داده بود. به گمانِ لامنس، بر اساس اطلاعات مأخوذ از متون، محل احتمالی بوقا در ناحیه عَمْق در نزدیکی دریاچه انطاکیه بوده است.
(۱) (ابن خرداذبه، کتاب المسالک و الممالک، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷، ص ۷۵.
(۲)
احمد بن یحیی بلاذری، فتوح البلدان، چاپ عبدالله انیس طبّاع و عمر انیس طبّاع، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷).
(۳) یاقوت
حموی، معجم البلدان، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳.
(۴) M Canard, Histoire de la dynastie des H'amdanides , I, Algiers ۱۹۵۱, ۲۲۷, ۲۲۹, ۷۶۲;.
(۵) EI ۱ , sv "Bu ¦k ¤a ¦" (by H Lammens) ;.
(۶) Ibn Shadda ¦d, apud Ch Ledit, Machriq , xxx âââ (۱۹۳۴) , ۱۷۹ ff;.
(۷) G Le Strange, Palestine under the Moslems , London ۱۸۹۰, ۴۲۴
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «محله بوقا»، شماره۲۰۹۹.
