محص (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَحْص (به فتح میم و سکون حاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای خالص كردن است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه تَمْحيص (به فتح تاء و سکون میم) به معنای امتحان كردن است.
مَحْص به معنای خالص كردن است. «محص الشى‌ء: خلصّه من كلّ عيب»
تمحيص به معنای امتحان كردن است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره بندگان خالص فرموده:
«وَاعْلَمُوا أَنَّ عِبَادَ اللهِ الْمُسْتَحْفَظِينَ عِلْمَهُ ... كَتَفَاضُلِ الْبَذْرِ يُنْتَقَى، فَيُوْخَذُ مِنْهُ وَيُلْقَى، قَد مَيَّزَهُ التَّخْلِيصُ، وَهذَّبَهُ الـتَّمْحيصُ» یعنی «بدانيد بندگانی كه
علم خدا به
امانت نزد آن‌ها گذاشته است مانند بذر خالص شده‌اند كه تصفيه شده و به زمين كاشته مى‌شود، تصفيه شدن او را از ديگران ممتاز كرده و
امتحان او را پاک نموده است.»
شرح‌های خطبه: (
)
«
«التـَّمحِيصِ وَالْبَلاَءِ»»
يعنى «آزمايش و
ابتلاء.»
شرح‌های خطبه: (
)
از تمحیص سه مورد در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی‌بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محص»، ج۲، ص۹۶۴.
