محارب (اصطلاحات نظامی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محارب در اصطلاح فقه نظامی کسی است که با
سلاح، جهت غارت،
سرقت، قتل و ایجاد
رعب و وحشت راه را بر مردم بگیرد.
مُحارِب در لغت به معنی جنگیدن و
شورش است.
در اصطلاح محارب کسی است که با سلاح، جهت غارت، سرقت، قتل و ایجاد رعب و وحشت راه را بر مردم بگیرد.
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) می‌فرماید:
اقوی در کیفر محارب این است که
حاکم شرع مخیر است بین
اعدام و به
دار آویختن و بریدن دست و پا بر خلاف و
تبعید. بعید نیست که برای
حاکم سزاوارتر این باشد که
جنایت را ملاحظه کند و کیفری مطابق با آن در نظر بگیرد. برای مثال اگر محارب کسی را کشته باشد، کیفر اعدام یا به دار آویختن را انتخاب کند و اگر مالی ربوده باشد، قطع را برگزیند و اگر شمشیر از غلاف کشیده و فقط ترسانیده باشد، تبعید را انتخاب کند.
علّامه حلّی در
نهایه می‌فرماید: محارب کسی است که با سلاح سر راه مردم را بگیرد و از افرادی باشد که احتمال دزدی درباره‌اش داده می‌شود.
اگر محارب کسی را کشته باشد، بدون اینکه مالی گرفته باشد، باید کشته شود و اگر اولیای خون
عفو کنند، از کشتن نجات نمی‌یابد و حاکم خود باید او را بکشد. و اگر اموال مردم را هم به سرقت برده و شخصی را هم کشته باشد، ابتدا باید اموال را از او بگیرند وپس از آن دستش را قطع کنند و سپس او را بکشند.
اگر مال مردم را گرفته، ولی قتلی انجام نداده باشد، دستش را قطع می‌کنند و پس از آن تبعیدش می‌نمایند و به آن آبادی که تبعید شده، می‌نویسند که او محارب است و آب و نان و معامله و رفت و آمد را از او دریغ کنند تا مجبور به
توبه شود و اگر از آن محل به جای دیگری رفت، آنها به آن محل بنویسند و او را معرفی کنند و اگر قصد رفتن به سرزمین
شرک را داشت، باید مانع او شوند.
قرآن کریم جرم و کیفر محارب را چنین بیان می‌کند:
«انَّما جَزاءُ الَّذینَ یُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ، وَ یَسْعَوْنَ فِی‌الْارْضِ فَساداً انْ یُقَتَّلُوا اوْ یُصَلَّبُوا اوْ تُقَطَّعَ ایْدیَهُمْ وَ ارْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ، اوْ یُنْفَوْا مِنَ الْارْضِ ذلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی‌الدُّنْیا وَ لَهُمْ فی اْلآخِرَةِ عَذابٌ عَظیمْ؛ کیفر کسانی که با
خدا و رسول او محاربه می‌کنند و سعی در
فساد در روی زمین دارند، این است که کشته شوند یا به دار آویخته شوند، یا دست و پایشان بعکس یکدیگر بریده شود، یا از آن سرزمین تبعید گردند این رسوایی آنها در دنیاست و در
آخرت برای آنها عذاب بزرگی خواهد بود.»
«... الَّا الَّذینَ تابُوا مِنْ قَبْلِ انْ تَقْدِرُوا عَلَیْهِمْ فَاعْلَمُوا انَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ؛ مگر آنان که توبه کردند پیش از آنکه بر آنان دست یابید و بدانید که بدون شک خدای تعالی آمرزنده و مهربان است.»
علی (علیه‌السّلام) فرمود: «مَنْ شَهَرَ سَیْفَهُ فَدَمُهُ هَدَر؛ کسی که شمشیرش را (به روی کسی از مردم) بکشد، پس خونش هدر است.»
•
جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۱۰.
