مَثُلاتُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَثُلاتُ: (مِن قَبْلِهِمُ الْمَثُلاتُ) «مَثُلاتُ» جمع
«مثله» (به فتح ميم و ضم ثاء) به معناى بلاها و كيفرهايى است كه بر امت‌هاى پيشين وارد شد،
آن چنان كه ضرب المثل گرديد.
(وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ وَ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِمُ الْمَثُلاَتُ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِّلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِهِمْ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ الْعِقَابِ) (آن‌ها پيش از تقاضاى حسنه و رحمت، از تو تقاضاى شتاب در سيّئه و عذاب مى‌كنند؛ با اين‌كه پيش از آن‌ها بلاهاى عبرت‌انگيز نازل شده است. و پروردگار تو نسبت به مردم- با اين‌كه ظلم مى‌كنند- داراى آمرزش است؛ و در عين حال، پروردگارت سخت كيفر است!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه مثلات به معناى عقوبت‌ها است، كه مفردش مثله - به فتح ميم و ضم ثاء- است، و اگر در مفرد، مثله - به ضم ميم و سكون ثاء- بخوانيم جمع آن را بايد مثلات - به ضم ميم و ثاء- بخوانيم، هم چنان كه جمع غرفه، غرفات مى‌شود. و بعضى جمع آن را مثلات- به سكون ثاء- و مثلات- به فتح ثاء- خوانده‌اند.
راغب هم در
مفردات گفته مثله به معناى گرفتارى و ناملايمى است كه به
انسان روى آورد و آدمى را ضرب المثل ديگران سازد، و ديگران از چنان گرفتارى خود را بر حذر بدارند، و معنايش همان معناى نكال است، و جمع آن مثلات- به ضمه و ميم و يا فتحه آن، و ضمه ثاء- مى‌آيد، و بعضى آيه قرآن را، هم مثلات- به ضمه ثاء- خوانده‌اند و هم مثلات- به سكون آن- مانند عضد كه هم به ضمه ضاد خوانده مى‌شود و هم به سكون آن.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مَثُلاتُ»، ص۵۰۴.
