• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

متزاحمین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



متزاحمین، دو حکم شرعیِ غیر قابل جمع در مقام امتثال می‌باشند. و در اصول فقه کاربرد دارد.



متزاحمین، عبارت است از دو حکم شرعی که از سوی شارع به مکلف رسیده، و در مقام جعل و تشریع با یکدیگر ناسازگاری ندارند، اما در ناحیه امتثال، مکلف قادر به انجام هر دو تکلیف نیست و تنها می‌تواند یکی از آن دو را به جا آورد، مانند:امر به نجات غریق و نهی از غصب ملک غیر، در جایی که نجات شخص غریق، بر غصب ملک غیر متوقف است.


گاهی یکی از دو حکم متزاحم ، بر دیگری رجحان دارد، مانند:امر به نجات دو نفر که در حال غرق شدن هستند و یکی عالم متقی و دیگری جاهل عاصی است؛ در این جا نجات عالم متقی بر جاهل عاصی رجحان دارد و از این رو به آن، متزاحم متراجح می‌گویند، و گاهی هر دو حکم از هر نظر با یک دیگر مساوی هستند که به هر یک از آن‌ها متزاحم متعادل می‌گویند و مکلف در ادای یکی از دو حکم آزاد است.


متزاحم متراجح ؛
متزاحم متعادل .


۱. خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۲، ص۲۶۹.    
۲. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۱۹۴.    
۳. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۲، ص۲۰۴.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۸۸، برگرفته از مقاله «متزاحمین».    




جعبه ابزار