مُباهَله (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُباهَله: (ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل) «مُباهَله» در اصل از مادّه «
بَهْل» (بر وزن اهل) به معناى رها كردن و قيد و بند را از چيزى برداشتن است،
و به همين جهت هنگامى كه حيوانى را به حال خود واگذارند، و پستان آن را در كيسه قرار ندهند، تا نوزادش بتواند به آزادى شير بنوشد، به آن
«باهِل» مى‌گويند، و
«ابْتِهال» در دعا به معناى تضرع و واگذارى كار به
خدا است. و اگر آن را گاهى به معناى هلاكت و لعن و دورى از خدا گرفته‌اند نيز به خاطر اين است كه رها كردن و واگذار كردن بنده به حال خود اين نتائج را به دنبال مى‌آورد، اين بود معناى
«مباهله» از نظر ريشه لغت.
از نظر مفهوم متداول كه از آيه فوق گرفته شده، به معناى نفرين كردن دو نفر به يكديگر است، بدين ترتيب، افرادى كه با هم گفتگو درباره يک مسأله مهم مذهبى دارند در يک جا جمع شوند و به درگاه خدا تضرع كنند و از او بخواهند كه دروغگو را رسوا سازد و مجازات كند.
(فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَ أَبْنَاءكُمْ وَ نِسَاءنَا وَ نِسَاءكُمْ وَ أَنفُسَنَا و أَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ) (هر گاه بعد از علم و دانشى كه به تو رسيده، باز كسانى درباره
مسیح با تو به ستيز برخيزند، بگو: «بياييد ما فرزندان خود را دعوت كنيم، شما نيز فرزندان خود را؛ ما زنان خويش را دعوت نماييم، شما نيز زنان خود را؛ ما از نفوس خود و كسى كه همچون جان ماست دعوت كنيم، شما نيز از نفوس خود؛ آن‌گاه مباهله و نفرين كنيم؛ و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مصدر ابتهال كه باب افتعال است از ثلاثى با- ها- لام گرفته شده و مصدر بهل به فتحه اول و هم به ضمه آن به معناى لعنت است، اين اصل معناى كلمه است، ولى بعدها در مطلق دعا و درخواست زياد شد، البته دعایى كه با اصرار و سماجت صورت بگيرد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مُباهَله»، ص۴۹۷.
