مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن» اثری است به
زبان فارسی نوشته آقای
بهروز ید الله پور و در موضوع سیر تاریخی
تفسیر موضوعی قرآن می باشد.
نویسنده در این کتاب با اشاره به اینکه از
صدر اسلام تاکنون، تفسیر قرآن به دو صورت انجام شده است: یکی
تفسیر ترتیبی که با نظم و ترتیب
سور قرآن مجید هماهنگی دارد و دیگری تفسیر موضوعی که با هدف دستیابی به مفاهیم و حقیقت
آیات قرآن کریم براساس موضوعات مختلف انجام می‌پذیرد، به بررسی سیر تاریخی تفسیرنویسی موضوعی می‌پردازد. به اعتقاد نویسنده تقدم تفسیر ترتیبی بر تفسیر موضوعی پنداشت نادرستی است و تفسیر موضوعی همانند تفسیر ترتیبی از مرحله ابتدایی و با شرحی کوتاه در موضوعات و انطباق یک موضوع از آیه دیگر شروع گردیده و کم کم رو به گسترش نهاده است. تعریف تفسیر موضوعی، اهمیت و ضرورت آن، مراحل تفسیر و روش تحقیق در این نوع تفسیر و ارائه تعریفی جدید از تفسیر موضوعی، سیر تاریخی نگارش تفسیر موضوعی از صدر اسلام تاکنون و نیز سیر نگارش آن در عصر حاضر و معرفی بالاترین سطح از سطوح تفسیر موضوعی، بررسی ادله مخالفان تفسیر موضوعی و نیز بررسی مبانی و ادله اثباتی این نوع از تفسیر نظیر مستندات قرآنی،
سنت نبوی و
سیره ائمه اطهار علیهم‌السّلام و نیز
عقل ، رابطه تفسیر ترتیبی و تفسیر موضوعی، بررسی ارتباط میان روش تفسیر قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی، بیان نحوه برخورد میان روایات ضرب قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی و تحلیل مفهومی این روایات و بطور خلاصه بیان صریح مبانی و سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن مجید، موضوعاتی است که در این کتاب بدانها پرداخته شده است.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه و چهار فصل ذیل و یک نتیجه گیری است:
۱. فصل اول: «
تفسیر موضوعی » به عناوین می‌پردازد: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر، تعریف تفسیر موضوعی، اهمیت و ضرورت تفسیر موضوعی، روش تحقیق در تفسیر موضوعی، روش یا روشهای بحث در تفسیر موضوعی، روش بحث در موضوعی از خلال قرآن و تفاوت تفسیر موضوعی و
علوم قرآنی .
۲. فصل دوم: «سیر تاریخی تفسیر موضوعی قرآن» به عناوینی چون:
کتابشناسی آیات الاحکام (
آیات الاحکام اهل سنت ،
آیات الاحکام زیدیه ،
آیات الاحکام شیعه) کتابشناسی
آیات نازله در شان
اهل بیت علیهم السلام،
کتاب شناسی آیات متشابهات ،
کتاب شناسی ناسخ و منسوخ ، تفسیر موضوعی در عصر حاضر، مفسران موضوعی در
مصر ، مفسران موضوعی در
ایران و
کتابشناسی داستانهای قرآن پرداخته است.
۳. فصل سوم: «جایگاه تفسیر موضوعی و مبانی آن» به بررسی: مبانی و ادله مخالفان تفسیر موضوعی (مبانی قرآنی، مبانی روایی و مبانی عقلی)، مبانی تفسیر موضوعی (مبنای قرآنی تفسیر موضوعی، مبنای روایی و مبنای عقلی تفسیر موضوعی و...) و گستردگی افق بحث در تفسیر موضوعی پرداخته است.
۴. فصل چهارم: «ارتباط تفسیر موضوعی با تفسیر ترتیبی» به بررسی: رابطه تفسیر موضوعی با روش
تفسیر ترتیبی ، روش
تفسیر قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی، روایات ضرب قرآن به قرآن با روش تفسیر موضوعی و تحلیل مفهومی و فقه الحدیثی روایات ضرب قرآن به قرآن پرداخته شده است. در پایان هم نتیجه گیری از مطالب کتاب، فهرست منابع و مآخذ
عربی و
فارسی کتاب درج شده است. فهرست مطالب کتاب نیز در ابتدای آن آمده است.
نویسنده کتاب آقای
بهروز ید الله پور است. این کتاب در قطع رقعی با جلد شومیز در ۱۹۱ صفحه نخستین بار در
سال ۱۳۸۳ شمسی از سوی «موسسه انتشارات دار العلم»
قم منتشر شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
