• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَیْق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَيْق (به فتح لام و سکون یاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای مناسبت است.
از این ماده فقط دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.



لَيْق و لياقَة به معنای مناسبت است.


مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَليقُ - خطبه ۱۰۷ (حق تعالی)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حق تعالى فرموده:
«خَلَقَ الْخَلْقَ مِنْ غَيْرِ رَوِيَّة، إِذْ كانَتِ الرَّوِيّاتُ لا تَليقُ إِلاّ بِذَوي الضَّمائِرِ، وَ لَيْسَ بِذي ضَمير في نَفْسِهِ.»
«خدا مخلوق را بدون اعمال فکر آفريد، زيرا كه افكار فقط به صاحبان ضمير و قلب لايق است و خدا در حقیقت خدا صاحب ضمير نيست.»

۲.۲ - أَلِقْ - حکمت ۳۰۶ (خطاب به کاتبش)

و به كاتب خويش عبیدالله بن ابی رافع فرمود:
«أَلِقْ دَواتَكَ، وَ أَطِلْ جِلْفَةَ قَلَمِكَ.»
«مركّب دواتت را با گذاردن ليقه در آن تنظيم كن و نوک قلمت را طولانى نما.» معنى آن در «جلف» گذشت.
«ليقه» پشم و نظير آن است كه در دوات گذاشته و بر آن مركّب و جوهر ريزند. يعنى «بر دواتت ليقه بيانداز.»


از اين ماده فقط دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۵۶.    
۲. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۵، ص۲۳۴.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۱۴۴.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۲۴۰، خطبه ۱۰۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۶، خطبه ۱۰۶.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۵، خطبه ۱۰۸.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۰۸، خطبه۲۲۹.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۵۱۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۸۲.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۸۱.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۸۵۳، حکمت۳۰۶.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۲۸، حکمت۳۱۵.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۳۰، حکمت۳۱۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۵، حکمت۳۱۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۶۳.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۴۰۳.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۲۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لیق»، ج۲، ص۹۵۶.    






جعبه ابزار