لَوحٍ مَحفوظ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَوحٍ مَحفوظ:(في لَوْحٍ مَّحْفوظٍ) «لَوحٍ مَحفوظ» (به فتح لام و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای ظرف
قرآن و عبارت اخرایِ «
کتاب مکنون» و «
امّ الکتاب» است.
به موردی از کاربرد «
لَوحٍ مَحفوظ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(في لَوْحٍ مَّحْفوظٍ) «كه در
لوح محفوظ جاى دارد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجيدٌ في لَوْحٍ مَحْفوظٍ) اين جمله از اعراض قبلى هم اعراض مى‌كند، مى‌فرمايد
علت اين‌كه گفتيم
موعظه و
حجت به دردشان نمى‌خورد، اصرار بر تكذيبشان نيست، بلكه اين است كه كفار
قرآن را از ناحيه خدا نمى‌دانند و حال آن‌كه چنين نيست، بلكه قرآن كتابى است خواندنى و داراى معانى والا و معارفى زياد كه در
لوح محفوظ بوده
لوحى كه از دستبرد باطل و شيطان‌ها
محفوظ است.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
«
لوح محفوظ» به فتح لام به معنى صفحه عريضى است كه چيزى برآن مى‌نويسند و «
لوح» (به ضم لام) به معنى «عطش» و همچنين هوايى است كه بين
آسمان و
زمین قرار دارد، فعلى كه از اولى مشتق مى‌شود به معنى «آشكار شدن و درخشيدن» است و به هر حال در آيه مورد بحث منظور صفحه‌اى است كه
قرآن مجید برآن
ثبت و
ضبط شده است، ولى نه صفحه‌اى همچون الواح متداول در ميان ما، بلكه در تفسيرى از
ابن عباس آمده است «
لوح محفوظ» طولش به اندازه فاصله زمين و آسمان و عرضش به اندازه فاصله مغرب و مشرق است.
اين‌جاست كه به نظر مى‌رسد كه
لوح محفوظ همان صفحه علم
خداوند است كه
شرق و
غرب عالم را فراگرفته و از هرگونه دگرگونى و
تحریف مصون و
محفوظ است و در قرآن گاهى از آن به «كتاب مبين» تعبير شده است (انعام/۵۹).
بنابر اين نزديک‌ترين تفسيرى كه براى «
لوح محفوظ» مى‌توان بيان كرد، همان
لوح «علم بى‌پايان پروردگار» است كه در آن همه‌چيز ثبت و ضبط است و هيچ‌گونه تغييرى در آن راه ندارد.
جهان پهناور هستى نيز انعكاس از اين
لوح محفوظ است، چرا كه همه ذرات وجود ما و همه گفته‌ها و اعمال ما در آن
محفوظ مى‌ماند، هرچند ظاهرا چهره
عوض مى‌كند، امّا هرگز از ميان نمى‌رود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «لوح محفوظ»، ج۴، ص ۲۲۰.
