لوامع صاحبقرانی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه تالیف
محمدتقی بن مقصودعلی اصفهانی مشهور به
مجلسی اول پدر
علامه مجلسی و از
علمای بزرگ شیعه در
قرن یازدهم هجری و متوفای سال ۱۰۷۰ ق می‌باشد.
این کتاب به زبان فارسی، در شرح و ترجمه کتاب
من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق می‌باشد. مؤلف در این کتاب از پرداختن به اصطلاحات و مباحث پیچیده علمی خودداری کرده و به شرح فارسی و گاهی توضیحات کوتاه سندی و یا جواب برخی شبهات اکتفاء نموده است.
ارزش و اعتبار این کتاب همچون مؤلف بزرگوار آن از درجه بالایی برخوردار است. این کتاب علاوه بر آنکه فارسی
قرن یازدهم هجری را به تصویر می‌کشد، شامل نظرات علمی مؤلف در شرح
روایات اهل بیت علیهم‌السّلام نیز می‌باشد.
مؤلف در مقدمه کتاب می‌گوید: بعد از نگارش کتاب
روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، به زبان عربی در شرح کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق ره، از
کتب اربعه شیعه که یکی از
منابع مهم روایی شیعه به شمار می‌آید.
شاه عباس صفوی از ایشان درخواست می‌نمایند تا فارسی آنرا نیز به رشته تحریر درآورند و ایشان نیز پذیرفته و این کتاب صاحبقرانی المشتهر بشرح الفقیه یا اللوامع القدسیه را به نگارش در می‌آورند.
این کتاب در هشت جلد می‌باشد، و شامل ابواب
طهارت،
صلات،
زکات،
صوم و
حج می‌باشد. در آغاز مقدمه‌ای آمده که در آن ترجمه مختصری از شرح حال مؤلف، شرح واقعه مشرف شدن مؤلف خدمت حضرات خمسه النجباء و
حضرت سید السجاد سلام‌الله‌علیهم اجمعین در
عالم رؤیا، دوازده فایده در مراتب
علم و
دانش و فضایل
علما و
وجوب طلب علم آمده است.
آقا بزرگ تهرانی مؤلف کتاب ارزشمند
الذریعة الی تصانیف الشیعة درباره این کتاب می‌فرماید: «لوامع صاحبقرانی و هو اللوامع القدسیة الآتی، سمی به لانه کتبه للشاه عباس الملقب به (صاحبقران). اللوامع القدسیة للمجلس الاول، شرح لمن لا یحضره الفقیه، فارسی، خرج منه الطهارة و الصلاة و الزکاة و الحج و الزیارات الی آخر ابواب الحقوق و فروض الجوارح، فی ثلاث مجلدات، فرغ منها فی ۱۰۶۶ و بها یتم نصف الفقیه، ثم کتب الربع الثالث من الفقیه من کتاب القضاء الی آخر الکبائر. و هو المولی محمد تقی بن مقصود علی اصفهانی (۱۰۰۳- ۱۰۷۰) کتبه للشاه عباس الموسوی الصفوی، بعد عرضه الشرح العربی علیه، و استدعائه الشرح الفارسی و شرحه العربی یسمی بروضة المتقین».
کتاب لوامع صاحبقرانی همان کتاب لوامع قدسیه است. آنرا به این نام نامیدند زیرا مؤلف آن را به درخواست شاه عباس صفوی ملقب به صاحبقران نگاشته است. کتاب لوامع قدسیه نوشته
مجلسی اول شرح کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق می‌باشد. این کتاب به زبان فارسی می‌باشد. کتاب طهارت، صلات، زکات، حج و
زیارات تا آخر ابواب حقوقی و فروض جوارح در سه جلد آمده که تاریخ پایان نگارش آن سال ۱۰۶۶ هجری قمری می‌باشد. که نصف کتاب من لا یحضر می‌باشد.
سپس ربع سوم کتاب من لا یحضر را از کتاب قضاء تا آخر کبائر نوشتند. مؤلف مولی محمد تقی فرزند مقصود علی اصفهانی متولد ۱۰۰۳ و متوفای ۱۰۷۰ هجری قمری می‌باشد. وی این کتاب را به درخواست شاه عباس موسوی صفوی نگاشته‌اند.
بعد از آنکه شرح عربی من لا یحضر به نام
روضة المتقین را به ایشان عرضه داشتند و ایشان درخواست نگارش شرح فارسی را نیز علاوه بر آن نمودند.
مؤلف در پایان کتاب الحج تاریخ اتمام نگارش این کتاب را این گونه بیان می‌فرماید: «نمقه احوج المربوبین الی رحمة ربه الغنی محمد تقی بن مجلسی عفی عنهما بالنبی و الوصی فی شهر شوال سنة ست و ستین بعد الالف من الهجرة المقدسة صلوات الله علی مهاجرها و آله المعصومین».
یعنی این کتاب را محتاج‌ترین بندگان به رحمت پروردگار بی نیاز، محمدتقی فرزند مجلسی که امیدوارم
خداوند متعال به حق
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و وصی آنحضرت، مؤلف و پدرش را مورد مغفرت خود قرار دهد به نگارش درآورد. در
ماه شوال سال ۱۰۶۶ بعد از
هجرت مقدس پیامبر که
خداوند بر
مهاجر آن و
اهل بیت معصومش درود فرستد.
نسخه‌ای که در این برنامه از آن استفاده شده، ناشر آن مؤسسه اسماعیلیان، تاریخ نشر ۱۴۱۴ هجری قمری، در هشت جلد، در قطع وزیری، به زبان فارسی و در شهر مقدس
قم به چاپ رسیده است.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
