قیاس استثنائی متصل اتفاقی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قیاس استثنائی متصل اتفاقی، به‌معنای قیاس استثنایی دارای مقدمه شرطیه متصله اتفاقیه است.

---

قیاس استثنایی متصل، مشتمل بر یک قضیه شرطیه متصله و یک قضیه حملیه است. از آنجا که قضیه شرطیه متصله می‌تواند لزومیه یا اتفاقیه باشد، قیاس استثنایی متصل هم به تبع آن، دو قسم پیدا می‌کند:
۱. قیاس استثنایی متصل اتفاقی، مثل: "اگر این شئ انسان باشد ناطق است، لکن انسان است، پس ناطق است".
۲. قیاس استثنایی متصل لزومی، مثل: "اگر این شئ انسان باشد نویسنده است، لکن انسان است، پس نویسنده است".

---

یکی از شرایط صحت قیاس استثنایی متصله، این است که قضیه شرطیه متصله بایستی لزومیه باشد نه اتفاقیه؛ زیرا در قضیه اتفاقی، بین مقدم و تالی عقلاً ملازمه‌ای وجود ندارد تا از وضع مقدم، وضع تالی لازم آید یا از رفع تالی، رفع مقدم استنتاج گردد.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    

---