قَنَطوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَنَطوا:
(ما قَنَطوا وَ يَنشُرُ رَحْمَتَهُ) قَنَطوا از ماده «قنوط» (بر وزن هُبوط) به معنى «نااميد و مأيوس شدن» از خير و
رحمتى است، چنان‌كه
آيه مى‌گويد: «او كسى است كه باران نافع را بعد از آن‌كه مأيوس شدند نازل مى‌كند و دامنه
رحمت خويش را مى‌گستراند...» چه تعبير زيبايى!
خداوند،
رحمت خود را در زنده كردن زمين‌هاى مرده، در رويانيدن گياهان، در شست‌و‌شوى هوا، در تأمين آب آشاميدنى انسان‌ها و موجودات زنده ديگر و خلاصه در تمام زمينه‌ها مى‌گستراند. در
آيه مورد بحث از واژه «غيث» (باران نافع) استفاده شده است، شايد به خاطر آن باشد كه با ماده «غوث» كه به معنى «فريادرسى» است ريشه مشترک دارد و به همين دليل بعضى از مفسران تعبير فوق را اشاره به هرگونه فريادرسى خداوند بعد از نوميدی‌ها و نشر
رحمت او دانسته‌اند.
به موردی از کاربرد
قَنَطوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ هُوَ الَّذي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِن بَعْدِ ما قَنَطوا وَ يَنشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَليُّ الْحَميدُ) (او كسى است كه باران سودمند را پس از آن‌كه مأيوس شدند نازل مى‌كند و
رحمت خويش را مى‌گستراند و او ولىّ و سرپرستِ شايسته ستايش است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه قنوط به معناى نوميدى و كلمه غيث به معناى باران است. در
مجمع البیان مى‌گويد: غيث به معناى باران به موقع است كه آمدنش نافع است، به خلاف كلمه مطر كه هم به چنان بارانى اطلاق مى‌شود و هم به باران زيان بخش، كه در غير موقع خودش ببارد و نشر
رحمت به معناى منتشر كردن نعمت در بين مردم است، به اين صورت‌كه با فرستادن باران نباتات را بروياند و ميوه‌ها را به بار بنشاند. در اين
آيه از داستان روزى رساندن، به مساله
توحید و آيات و ادله آن منتقل شده، چون مختصر مناسبتى در بين بوده و در آخر
آيه دو اسم از اسماى حسناى خداى تعالى را آورده و او را در برابر فعل جميلش به ولى و حميد ستوده و در
آيه بعد هم تا چند
آيه همين مساله توحيد را دنبال كرده است.
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قَنَطوا»، ج۳، ص۷۶۱-۷۶۲.
