• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قَطْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قَطْع (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: قَطْع (مفردات‌قرآن)، تَقَطَّعُوا (لغات‌قرآن)، بریدن.


قَطْع (به فتح قاف) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای بریدن اعمّ از آنکه محسوس باشد مانند: بریدن درخت یا معقول مانند: قطع رحم.
موارد زیادی از این ماده در نهج‌ البلاغه آمده است.


قَطْع
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۹.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۷۹.    
به معنای بریدن آمده است. اعمّ از آنکه محسوس باشد مانند بریدن درخت یا معقول مانند قطع رحم، راه رفتن را «قطع الطریق» گویند.

به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - انْقَطَعَ - خطبه ۲۳۴ (در فراق پیامبر)

امام علی (علیه‌السلام) در فراق رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌و‌سلم) فرموده است
«بِأَبِي أَنْتَ و أُمِّي، لَقَدِ انْقَطَعَ بِمَوْتِكَ مَا لَمْ يَنْقَطِعْ بِمَوْتِ غَيْرِكَ مِنَ النُّبُوَّةِ وَ الاِْنْبَاءِ و أَخْبَارِ السَّماءِ»؛
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۵۷۱ خطبه ۲۳۴.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۵۵، خطبه ۲۳۰.    
[۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۵۵، خطبه ۲۳۵.    

«پدر و مادرم فدايت اى پيامبر‌ خدا! با مرگ تو چيزى قطع شد كه با مرگ ديگرى قطع نگشت و آن نبوّت و پيام آوردن و اخبار آسمان بود».
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵۷.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۹.    
(شرح های خطبه:
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۲۰.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۵۵۰.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۷۳.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۴.    
)

۲.۲ - قَاطِع - خطبه ۱۷ (درباره جاهل عالم‌نما)

«ضرس قاطع» دندان برنده درباره جاهل عالم‌نما فرموده است:
«لَمْ يَعَضَّ عَلَى العِلْمِ بِضِرْس قَاطِع»؛
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۴۹، خطبه۱۷.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۹، خطبه۱۷.    

«علوم و دانش‌هايى كه فرا گرفته برايش قطع‌آور نيست ... همانند بادهاى تندى كه گياهان خشک را در هم مى‌شكند».
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷، خطبه۱۷.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۱۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۳۰.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۹۱.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۸.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۴.    
)
چنانکه در «ضرس» گذشت.
(ببینید: ضرس (مفردات‌نهج‌البلاغه))


۲.۳ - مُقَطَّعاتِ - خطبه ۱۰۸ (درباره دوزخیان)

«مُقَطَّعاتِ النِّيرانِ»؛
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۹، خطبه ۱۰۸.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۱۳، خطبه ۱۰۷.    
[۲۳] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۲، خطبه ۱۰۹.    

«تکّه شده‌های آتش».
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۹، خطبه ۱۰۹.    
[۲۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۶.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۰.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۶۰۳.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۶۶.    
[۲۹] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۲.    
)
موارد زیادی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶۹.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۳۷۹.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۵۷۱ خطبه ۲۳۴.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۵۵، خطبه ۲۳۰.    
۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۵۵، خطبه ۲۳۵.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵۷.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۹.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۲۰.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۵۵۰.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۷۳.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۴.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۴۹، خطبه۱۷.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۹، خطبه۱۷.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷، خطبه۱۷.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۱۸.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۶۳۰.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۵۹۱.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۵۸.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۴.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۹، خطبه ۱۰۸.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۱۳، خطبه ۱۰۷.    
۲۳. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۶۲، خطبه ۱۰۹.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۹، خطبه ۱۰۹.    
۲۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۶.    
۲۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۰.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۶۰۳.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۶۶.    
۲۹. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۲.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قطع»، ج۲، ص۸۶۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 108 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 17 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 234 نهج البلاغه
جعبه ابزار