• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قوه قدسی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



منبع: قوه قدسی


قوه قدسی از شرایط اجتهاد و به معنای قوه‌ای است که انسان در پرتو آن بر استنباط احکام از منابع آن توانمند می‌شود. این قوه، ملکه و ملکۀ ربّانی نیز نامیده شده است.
از آن در باب اجتهاد و تقلید سخن گفته‌اند.



این قوه از این جهت که اعطایی خداوند تعالی به بندگان خاص خویش می‌باشد و آنان با مجاهدت و تلاش در تصفیه باطن خود از رذائل و آراستگی به فضائل اخلاقی و ملازمت طاعات و عبادات و ترک محرّمات و شبهات بدان دست می‌یابند، قدسی و ربّانی نامیده شده است.
برخی در تعریف اجتهاد، به قوه قدسی نیز اشاره کرده و آن را شرط اصلی و مهم‌ترین شرط تحقق اجتهاد دانسته و گفته‌اند: دیگر شرایط با وجود این شرط، سودمند خواهند بود و بدون آن، سودی نخواهند داشت.


برخی این شرط را در بردارندۀ ده امر دانسته‌اند که عبارت‌اند از:
۱. کج سلیقه نبودن، چه اینکه کج سلیقگی آفتی برای حسن باطن به شمار می‌رود.
۲. اهل بحث و جدل بسیار نبودن، بدین معنا که به گونه‌ای نباشد که میل به بحث و اعتراض در هر زمان که مطلبی را می‌شنود، در او وجود داشته باشد.
۳. اهل عناد و لجاجت نبودن.
۴. به رای خود در حال قصور و کمی علم، مستبد نبودن.
۵. نداشتن تیز هوشی افراطی، در حدی که نتواند به هیچ مطلبی جزم و اطمینان پیدا کند.
۶. کم ذهن و کودن نبودن در حدّی که دقایق و اشکالات را درک نکند.
۷. فرونرفتن در علومی همچون، کلام، ریاضیات، نحو و غیر آن که شیوه و روشی غیر فقه دارند و اصل قراردادن آنها در مقایسه با فقه.
۸. خو نگرفتن به توجیه و تاویل آیات و احادیث، در حدی که مانع اطمینان به ظاهر آنها شود.
۹. بسیار جرات بر فتوا نداشتن.
۱۰. بسیار اهل احتیاط نبودن.
برخی، شرط قوۀ قدسی را نپذیرفته و گفته‌اند: ملکۀ استنباط احکام و قدرت بر ردّ فروع به اصول، بعد از فراگیری مبادی، همچون نحو و صرف با ممارست و تمرین در مباحث اصول فقه و قواعد فقهی، حاصل می‌شود، خواه دارندۀ این ملکه، از قوۀ قدسی برخوردار باشد یا نباشد.
[۱۰] مرتضوی لنگرودی، سید محمدحسن، الدر النضید، ج۱، ص۹۷-۹۸.



۱. بحرانی، یوسف، الدرر النجفیة، ج۱، ص۲۶۳.    
۲. بهبهانی، وحید، الفوائد الحائریة، ص۳۳۷.    
۳. بحرانی، یوسف، الدرر النجفیة، ج۱، ص۲۶۳.    
۴. بحرانی قطیفی، احمد بن صالح، الرسائل الاحمدیة، ج۳، ص۲۳۸.    
۵. کاشف الغطاء، احمد، سفینة النجاة، ج۱، ص۱۲.    
۶. بهبهانی، وحید، الفوائد الحائریة، ص۳۳۷.    
۷. کاشف الغطاء، احمد، سفینة النجاة، ج۱، ص۱۲.    
۸. بهبهانی، وحید، الفوائد الحائریة، ص۳۳۷-۳۴۱.    
۹. جزائری، سید محمدجعفر، منتهی الدرایة، ج۸، ص۳۷۷.    
۱۰. مرتضوی لنگرودی، سید محمدحسن، الدر النضید، ج۱، ص۹۷-۹۸.



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۶، ص۶۹۷.    


رده‌های این صفحه : اجتهاد و تقلید | اصطلاحات فقهی




جعبه ابزار