• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قطع - به فتح قاف (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: قطع (ابهام‌زدایی).


قَطْع (به فتح قاف و سکون طاء) از واژگان قرآن کریم به معانی بریدن، راه رفتن و قطع نسل است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: تَقْطیع (به فتح تاء و سکون قاف)، به معنای کثرت و مبالغه است.



قَطْع به معنای بریدن است. اعم از آنکه محسوس باشد، (مثل‌ وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا اَیْدِیَهُما..) (دست مرد دزد و زن دزد را، به كيفر عملى كه انجام داده‌اند...) یا معقول مثل‌ (وَ یَقْطَعُونَ‌ ما اَمَرَ اللَّهُ بِهِ اَنْ یُوصَلَ‌)(و پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده...)


به راه رفتن قطع طریق گویند، گوئی راه ممتد در اثر راه رفتن قطعه قطعه می‌شود. (وَ لا یَقْطَعُونَ‌ وادِیاً اِلَّا کُتِبَ لَهُمْ‌) (و هيچ سرزمينى را به سوى ميدان جهاد و يا در بازگشت نمى‌پيمايند، جز اين كه براى آنها نوشته مى‌شود..)
(اَ اِنَّکُمْ لَتَاْتُونَ الرِّجالَ وَ تَقْطَعُونَ‌ السَّبِیلَ‌) (آيا شما به سراغ مردان مى‌رويد و راه بقای نسل انسان را قطع مى‌كنيد..) آیه درباره قوم لوط (علیه‌السّلام) است ظاهرا مراد از قطع سبیل قطع تناسل است که آنها با توجه به لواط و اعراض از زنان راه تناسل را قطع می‌کردند، به قولی مراد قطع راه مسافرین و منع عبور آنهاست ولی معنی اول موافق سیاق است.

۲.۱ - تقطیع

تَقْطیع، برای کثرت و مبالغه است‌. (اَنْ یُقَتَّلُوا اَوْ یُصَلَّبُوا اَوْ تُقَطَّعَ‌ اَیْدِیهِمْ وَ اَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ‌) (يا دست و پاى آنها، به عكس يكديگر چهار انگشت از دست راست و چهار انگشت از پاى چپ، بريده شود..) قطع امر تصمیم درباره آن، (ما کُنْتُ‌ قاطِعَةً اَمْراً حَتَّی تَشْهَدُونِ‌) «یعنی من به کاری تصمیم نمی‌گیرم تا شما حاضر باشید.»


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۲۱.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۶۷۷.    
۳. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۹، ص۲۹۴.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۷۹.    
۵. مائده/سوره۵، آیه۳۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۱۴.    
۷. بقره/سوره۲، آیه۲۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵.    
۹. توبه/سوره۹، آیه۱۲۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۶.    
۱۱. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۹.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۹۹.    
۱۳. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۳۱۴.    
۱۴. ناصر، مکارم شیرازیف مختصر الامثل، ج۳، ص۵۴۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۴۴۰.    
۱۶. مائده/سوره۵، آیه۳۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳.    
۱۸. نمل/سوره۲۷، آیه۳۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «قطع»، ج۶، ص۲۱.    






جعبه ابزار