قضیه متصله اتفاقیه موجبه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قضیه متصله اتفاقیه موجبه، به‌معنای قضیه متصله دالّ بر ثبوت اتصال اتفاقی تالی و مقدم است.

---

قضیه متصله اتفاقی از نظر کیفیت به "قضیه متصله اتفاقیه موجبه" و "قضیه متصله اتفاقیه سالبه" تقسیم می‌شود.

---

قضیه متصله اتفاقیه موجبه، قضیه‌ای است که حکم به ثبوت اتصال اتفاقی تالی و مقدم شده باشد، مانند: "اگر آموختن علوم ادبی آسان باشد، آموختن علوم ریاضی دشوار باشد". قضیه متصله اتفاقیه موجبه به لحاظ مطابقت یا عدم مطابقت با واقع، یا صادق است و یا کاذب. اگر هر دو طرف قضیه (مقدم و تالی) صادق باشند "قضیه متصله اتفاقیه صادقه" خواهد بود، مانند: "ان کان الانسان ناطقاً فالحمارُ ناهقٌ".
و نسبت به سه صورت دیگر، اگر در شرطیه متصله اتفاقیه موجبه صدق تالی به تنهایی را برای صدق شرطیه کافی ندانیم، هر سه صورت از مصادیق "قضیه متصله اتفاقیه کاذبه" خواهد بود، مثل: "ان کان الانسان حَجَراً فالحمارُ جمادٌ"، که مقدم و تالی هر دو کاذب هستند. و مثل: "ان کان الانسان حَجَراً فالفَرَسُ صاهلٌ" که مقدم کاذب، و تالی صادق است. و مثل: "ان کان الفرسُ صاهلاً فالانسانُ حَجَرٌ" که مقدم صادق، و تالی کاذب است.
اما اگر در شرطیه متصله اتفاقیه موجبه صدق تالی به تنهایی را برای صدق شرطیه کافی بدانیم، صورت دوم از سه صورت مذکور (که مقدم صادق، و تالی کاذب است) صادق خواهد بود و دو صورت دیگر کاذب است.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.

---