قصاص (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قصاص: (عَلَیْکُمُ الْقِصاصُ) «قصاص» از مادّه «
قَصّ»
(بر وزن سدّ) به معنای جستجو و پی‌گیری از آثار چیزی است و هر امری که پشت سر هم آید، عرب آن را «قصه» می‌گوید و از آنجا که «قصاص» قتلی است که پشت سر قتل دیگری قرار می‌گیرد این واژه در مورد آن به کار رفته است.
(یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلَی الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الاُنثَی بِالاُنثَی فَمَنْ عُفِیَ لَهُ مِنْ اَخِیهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَ اَدَاء اِلَیْهِ بِاِحْسَانٍ ذَلِکَ تَخْفِیفٌ مِّن رَّبِّکُمْ وَ رَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَی بَعْدَ ذَلِکَ فَلَهُ عَذَابٌ اَلِیمٌ) (ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! حکم قصاص در مورد کشتگان، بر شما مقرر شده است: آزاد در برابر آزاد و
برده در برابر برده و زن در برابر زن. پس اگر کسی از سوی برادر دینی خود، چیزی به او بخشیده شود و حکم قصاص تبدیل به خون‌بها گردد، ولیّ مقتول باید از راه پسندیده پیروی کند و شرایط پرداخت کننده را در نظر بگیرد و او نیز به نیکی
دیه را به ولیّ مقتول بپردازد و مسامحه نکند؛ این تخفیف و رحمتی است از ناحیه پروردگار شما و کسی که بعد از آن تجاوز کند عذاب دردناکی خواهد داشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه (قصاص) مصدر از (قاص
یقاص) است و این کلمه از (قص اثره، جا پای او را تعقیب کرد) می‌باشد، (قصاص - داستان‌سرا) را هم به همین مناسبت قصاص می‌گویند که آثار و حکایات گذشتگان را حکایت می‌کند، کانه اثر گذشتگان را دنبال می‌نماید، پس اگر قصاص را قصاص نامیده‌اند برای این است که جانی را در جنایتش تعقیب می‌کنند و عین آن
جنایت که او وارد آورده بر او وارد می‌آورند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قصاص»، ص۴۴۰-۴۴۱.
