قسم به شب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قسم به
شب به یکی از
موارد قسم در قرآن اطلاق می‌شود.
در هفت آیه
قرآن کریم قسم به شب آمده است:
۱. (واللیل اذ ادبر)؛ «
سوگند به شب چون بگذرد»
؛
۲. (واللیل اذا عسعس)؛ «سوگند به شب چون برود»
؛
۳. (واللیل وما وسق)؛ «سوگند به شب و آن چه را جمع آوری می‌کند»
؛
۴. (واللیل اذا یسر)؛ «سوگند به شب هنگامی که حرکت می‌کند»
؛
۵. (واللیل اذا یغشاها)؛ «سوگند به شب چون فرو پوشد»
؛
۶. (واللیل اذا یغشی)؛ «سوگند به شب چون فرو پوشاند»
؛
۷. (واللیل اذا سجی)؛ «سوگند به شب چون آرام گیرد».
قسم خداوند به شب، هنگام فراگير شدن آن، براى تأكيد بر گوناگون بودن تلاشهاى انسانها (از نظر سودمندى و زيان):
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى إِنَّ سَعْيَكُمْ لَشَتَّى.
قسم خداوند به شب، درباره تفاوت فرجام انفاقگران با
تقوا و
بخیلان زراندوز:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى فَأَمَّا مَنْ أَعْطى وَ اتَّقى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرى وَ أَمَّا مَنْ بَخِلَ وَ اسْتَغْنى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرى.
سوگند خداوند به شب، هنگام سيطره كامل تاريكى آن بر موجودات، براى بيان تأكيد بر نويد آخرتى، بهتر از
دنیا براى
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
وَ اللَّيْلِ إِذا سَجى وَ لَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى.
قسم خدا به شب، براى بيان
رستگاری اهل تزکیه:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها.
قسم خداوند به شب، براى بيان زيانكارى
گناهکاران:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها.
قسم خداوند به شب، براى تأكيد بر
ابلاغ قرآن به محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله به وسيله فرستاده‌اى بزرگوار (
جبرئیل):
وَ اللَّيْلِ إِذا عَسْعَسَ إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ.
قسم خداوند به گذشت
شب، سوگندى شايسته و كافى و بجا در ديدگاه هر
انسان عاقل:
وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ هَلْ فِي ذلِكَ
قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ.
سوگند به شب، درباره تنوّع مراحل
آینده انسان:
وَ اللَّيْلِ وَ ما وَسَقَ لَتَرْكَبُنَّ طَبَقاً عَنْ طَبَقٍ.
قسم خداوند به
شبهای دهگانه براى كيفر امت‌هاى طغيانگر و مفسد:
وَ لَيالٍ عَشْرٍ أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُها فِي الْبِلادِ وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسادَ فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذابٍ.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قسم به شب». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۲۸۶، برگرفته از مقاله «موارد قسم خدا (شب)».
