قسم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قَسم (به
فتح قاف) و
قِسمه (به کسر قاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای تجزيه و افراز است.
اِستِقسام (به کسر الف و تاء) به معنای طلب
قسمت است.
قَسَم (به
فتح قاف و سین) به معنای سوگند است.
مواردى از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
قَسم به معنای تجزيه و افراز آمده است.
استقسام به معنای طلب
قسمت است. كلمه
قسمت هم مصدر آمده است و هم به معناى
مقسوم است.
قَسَم (مثل شرف) به معنای سوگند است.
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۲۳ فرموده است:
«فَإِنَّ الاَْمْرَ يَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ إِلَى الاَْرْضِ كَقَطر المَطَرِ إِلَى كُلِّ نَفْس بِمَا قُسِمَ لَهَا مِنْ زِيَادَة أَوْ نُقْصَان»«اگر یکی از شما برای برادرت زیادتی دید در اهل یا مال و یا نفس، این زیادت برای او فتنه و مایه حسد نباشد.»
(شرح‌های خطبه:
)
قسم: (مثل شرف) سوگند. به زياد بن ابيه مى‌نويسد:
«وَإِنِّي أُقْسِمُ بِاللهِ قَسَماً صَادِقاً، لَئِنْ بَلَغَني أَنَّكَ خُنْتَ مِنْ فَيْءِ الْمُسْلِمِينَ شَيْئاً ... لاََشُدَّنَّ عَلَيْكَ شَدَّةً تَدَعُكَ قَلِيلَ الْوَفْرِ» «به خدا
قسم اگر بدانم به چيزى از فى‌ء ما مسلمانان خيانت كرده‌اى چنان بر تو سخت مى‌گيرم كه چيزى در دستت نماند.»
(شرح‌های نامه:
)
مواردى از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «قسم»، ج۲، ص۸۶۱.
