• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قرة عین (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





قرة عین: (ذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ اَعْیُنٍ)
«قرة عین» معادل نور چشم است که در فارسی کنایه از کسی می‌گوییم که مایه سرور و خوشحالی است. این تعبیر، در اصل از کلمه «قُرّ» (بر وزن حرّ) گرفته شده، که به معنای سردی و خنکی است و از آنجا که معروف است (و بسیاری از مفسران به آن تصریح کرده‌اند) اشک شوق همواره خنک و اشک‌های غم و‌اندوه داغ و سوزان است، لذا «قرة عین» به معنای چیزی است که مایه خنک شدن چشم انسان می‌شود، یعنی اشک شوق از دیدگان او فرو می‌ریزد و این کنایه زیبایی است از سرور و شادمانی.
شاهد این سخن شعری است که قرطبی در تفسیرش از یکی از شعرای عرب نقل کرده است:

فَکَمْ سَخِنَتْ بِالاَمْسِ عَیْنٌ قَرِیْرَةٌ
وَ قَرَّتْ عُیُونٌ دَمْعُهَا الْیَوْمَ ساکِبُ

«دیروز چشمان خنکی، داغ و سوزان شد• ولی امروز چشم‌هایی خنک شد که اشکش ریزان است».



(وَ الَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ اَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّیَّاتِنَا قُرَّةَ اَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ اِمَامًا) (و كسانى كه مى‌گويند: «پروردگارا! همسران و فرزندانمان را مايه روشنى چشم ما قرار ده و ما را پيشوايى براى پرهیزگاران گردان.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب در مفردات می‌گوید: وقتی می‌گویند فلان قرت عینه، معنایش این است که: فلانی خوشحال و مسرور شد و به کسی که مایه مسرت آدمی است نور چشم و قرة عین گفته می‌شود. بعضی از علما گفته‌اند: اصل این کلمه از قر به معنای خنکی و سردی گرفته شده و معنای قرت عینه این است که: دیدگانش خنک شد و از آن حرارتی که در اثر درد داشت بهبودی یافت. بعضی دیگر گفته‌اند: از باب بهبودی یافتن از حرارت درد چشم نیست، بلکه از این بابت است که اشک شادی خنک و اشک‌اندوه داغ است و به همین جهت به کسی که به او نفرین می‌کند می‌گویند: خدا چشمش را داغ کند. بعضی دیگر گفته‌اند: این کلمه از قرار گرفته شده و معنای جمله قرت عینه این است که: خدا به او چیزی داد که چشمش آرامش و قرار یافت و دیگر چشمش به دست این و آن‌ نمی‌افتد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )


۱. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۳.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۴۵۵.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۸۸.    
۵. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۶.    
۷. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۳.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۳۹۵.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۴۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ۱۷، ص۲۳۰.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۴.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قرة عین»، ص۴۳۸.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره فرقان | لغات قرآن




جعبه ابزار