قرارداد ترک مخاصمه و آتش بس (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیة اللّٰه خامنه‌ای رهبر عاليقدر نظام جمهوری اسلامی بحثهايى را در فقه اسلامى با عنوان«
سلسلة بحوث فی فقه الحکم الإسلامی » تدريس و تدوين كرده‌اند كه در
مجله فقه اهل بیت علیهم السلام منتشر شده است. كتاب حاضر« ترك مخاصمه و آتش بس» با توجه به مفهوم
صلح و جنگ در روزگار ما، از همان سلسله بحث‌هاى فقهى است كه در اين مجله منتشر شده است.
رهبر عاليقدر حضرت
آیت الله سید علی خامنه‌ای فرزند مرحوم حجت الاسلام والمسلمين حاج
سید جواد حسینی خامنه‌ای ، در روز ۲۴ تيرماه ۱۳۱۸ برابر با ۲۸ صفر ۱۳۵۸ قمرى در
مشهد مقدس چشم به دنيا گشود. ايشان دومين پسر خانواده هستند. زندگى سيد جواد خامنه‌اي مانند بيشتر روحانيون و مدرسّان علوم دينى، بسيار ساده بود. همسر و فرزندانش نيز معناى عميق قناعت و ساده زيستى را از او ياد گرفته بودند و با آن خو داشتند.
ايشان پس از آشنايي با
جامع‌المقدمات و صرف و نحو در دبيرستان وارد
حوزه علمیه شدند و نزد پدر و ديگر اساتيد وقت
ادبیات و مقدمات را خواندند. ايشان كتب ادبى ار قبيل«
جامع المقدمات»،«
سیوطی »،«
مغنی » را نزد مدرّسان مدرسه« سليمان خان» و« نوّاب» خواندند و پدرش نيز بر درس فرزندانش نظارت مى كردند. كتاب«
معالم » را نيز در همان دوره خواندند. سپس«
شرایع الاسلام » و« شرح لمعه» را در محضر پدرش و مقدارى را نزد مرحوم«
آقا میرزا مدرس یزدی » و رسائل و مكاسب را در حضور مرحوم حاج
شیخ هاشم قزوینی و بقيه دروس سطح
فقه و
اصول را نزد پدرش خواندند و دوره مقدمات و سطح را به طور كم سابقه و شگفت انگيزى در پنچ سال و نيم به اتمام رساندند. پدرشان مرحوم سيد جواد در تمام اين مراحل نقش مهّمى در پيشرفت اين فرزند برومند داشتند. رهبر بزرگوار انقلاب، در زمينه
منطق و
فلسفه ، كتاب
منظومه سبزواری را ابتدا از« مرحوم
آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی » و بعدها نزد مرحوم«
شیخ رضا ایسی » خواندند.
آيت الله خامنه‌اي از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۳ در حوزه علميه قم به تحصيلات عالى در فقه و اصول و فلسفه، مشغول شدند و از محضر بزرگان چون مرحوم
آیت الله العظمی بروجردی ،
امام خمینی ،
شیخ مرتضی حائری یزدی و
علّامه طباطبائی استفاده كردند. در سال ۱۳۴۳، از مكاتباتى كه رهبر انقلاب با پدرشان داشتند، متوجّه شدند كه يك چشم پدر به علت« آب مرواريد» نابينا شده است، بسيار غمگين شدند و بين ماندن در
قم و ادامه تحصيل در حوزه عظيم آن و رفتن به مشهد و مواظبت از پدر در ترديد ماندند. آيت الله خامنه‌اي به اين نتيجه رسيدند كه به خاطر خدا از قم به مشهد
هجرت كنند واز پدرشان مواظبت نمايند.
ايشان در مشهد از ادامه درس دست برنداشتند و جز ايام تعطيل يا مبازره و زندان و مسافرت، به طور رسمى تحصيلات فقهى و اصول خود را تا سال ۱۳۴۷ در محضر اساتيد بزرگ حوزه مشهد به ويژه آيت الله ميلانى ادامه دادند. همچنين ازسال ۱۳۴۳ كه در مشهد ماندگار شدند در كنار تحصيل و مراقبت از پدر پير و بيمار، به تدريس كتب فقه و اصول و معارف دينى به طلّاب جوان و دانشجويان نيز مى پرداختند.
آيت الله خامنه اى از سال ۱۳۴۱ كه در قم حضورداشتند و حركت انقلابى واعتراض آميز امام خمينى عليه سياستهاى ضد اسلامى و آمريكا پسند محمد رضا شاه پهلوى، آغاز شد، وارد ميدان مبارزات سياسى شدند و شانزده سال تمام با وجود فراز و نشيب هاى فراوان و شكنجه ها و تعبيدها و زندان ها مبارزه كردند و در اين مسير ازهيچ خطرى نترسيدند. نخستين بار در محرّم سال ۱۳۸۳ از سوى امام خمينى( قدس سره) مأموريت يافتند كه پيام ايشان را به آيت الله ميلانى و علماى
خراسان در خصوص چگونگى برنامه هاى تبليغاتى روحانيون در ماه محرّم و افشاگرى عليه سياست هاى آمريكايى شاه و اوضاع ايران و حوادث قم، برسانند. ايشان اين مأموريت را انجام دادند و خود نيز براى تبليغ، عازم شهر
بیرجند شدند و در راستاى پيام امام خمينى، به تبليغ و افشاگرى عليه رژيم پهلوى و آمريكا پرداختند.
فقه، برآوردن
شریعت است از متون اسلامى و از مقوله دانشهاى عملى است كه با زندگى و منافع بشر، سر و كار دارد. از اين رو هم رويكرد حوزه‌هاى علوم دينى به آن بيشتر بوده است و هم سود پرستان و زياده خواهان نسبت به عملى شدن فقه اسلامى، بويژه
فقه اهل البیت علیهم السلام ، حساس بوده‌اند.
بر اين اساس فقه و فقاهت افزون بر تطور فكرى، خاستگاه نهضتهاى
اجتماعى شده است. انقلاب اسلامى مولود مبارك فقه
اهل بیت علیه السلام است و ادامه آن در گرو برآوردن درست نيازهاى
جامعه اسلامى است. امروز نه تنها كسانى كه با فقه و فقاهت سر جنگ برداشته‌اند به خاستگاه انقلاب حمله‌ور شده‌اند كه تنگ فكران و فقيه نمايان متحجر نيز. زيرا اگر اهل بيت عليه السلام به نيازهاى نسل و عصر امروز پاسخ نگويند متهم به ناتوانى شده و
جامعه در گشودن مشكلات خود به احكام و قوانين بيرون از اسلام روى خواهد آورد. و حاكميت فقه در عرصه
جامعه، كم رنگ خواهد شد.
اينست كه حوزه‌هاى فقاهت بايد آوردگاه تحقيق در مسائل مستحدثه باشد و پرسشهاى نوپيدا را نه تنها از دانش فقه و پيروى از انظار فقيهان سلف كه از متن دين و
مجموعه انديشه دينى، پاسخى در خور دهند تا رسالتى را كه در قرآن و حديث از فقيهان خواسته شده است، نيك به انجام رسانند. چه، تفاوت است ميان« فقه اصطلاحى» و معناى فقه در
قرآن و
حدیث .
فقيه اصطلاحى بر كسانى كه فارغ از برخى ديگر دانشهاى اسلامى، دانش فقه آموخته‌اند و در آن صاحب نظر شده‌اند نيز، گفته مى‌شود ولى
فقیه در روايات شيعى،« وارث انبيا است» و افزون بر صاحب نظرى در فقه، فهم روح دين و بصيرتى برخاسته از
تقوا و خشيت الهى، مى‌طلبد.
آية اللّٰه العظمى خامنه‌اى با اين نگاه و از اين زاويه با اشراف بر نيازهاى
جامعه امروز ما، بحثهايى را در فقه اسلامى با عنوان«
سلسلة بحوث فی فقه الحکم الإسلامی » تدريس و تدوين كرده‌اند كه در مجله فقه اهل بيت عليهم السلام منتشر شده است.
كتاب حاضر« ترك مخاصمه و آتش بس» با توجه به مفهوم
صلح و جنگ در روزگار ما، از همان سلسله بحث‌هاى فقهى است كه در اين مجله منتشر شده است.
ترک مخاصمه و آتش بس نویسنده:آیة اللّٰه سید علی حسینی خامنه‌ای
نرم افزار
جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
